Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’nda konuştu.
Toplantıya Özbekistan Dışişleri Bakan Vekili Bahtiyar Saidov, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev, Kazakistan Dışişleri Bakanı Birinci Yardımcısı Kayrat Umarov, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Türkmenistan İstanbul Başkonsolosu Myratgeldi Seyitmammedov ve TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı.
Toplantı, 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler ve dün Şanlıurfa ve Adıyaman’da yaşanan sel nedeniyle hayatını kaybedenler için saygı duruşuyla başladı.
Çavuşoğlu, dışişleri bakanları olarak öğleden sonra liderlerin bir araya geleceği zirvenin hazırlığını yapacaklarını kaydetti.
En son 10 Ekim 2022'de Semerkant Zirvesi'nde bir araya geldiklerini belirten Çavuşoğlu, tarihin hızlı aktığını ve istişarelerin sıklaştırılması gerektiğini, Azerbaycan'ın bu düşünceyle TDT Olağanüstü Zirvesi düzenlenmesini önerdiğini söyledi.
TDT Dönem Başkanı Özbekistan'ın da Türkiye'nin zirveye ev sahipliği yapmasını teklif ettiğini aktaran Çavuşoğlu, 'Zirvenin başka bir gündemle toplanmasını isterdik. Ancak, yüzyılın felaketi nedeniyle ‘Afet-Acil Durum Yönetimi ve İnsani Yardım' temasını seçtik. Çok derin bir keder içindeyiz. Biliyoruz ki bu keder sadece Türkiye’de yaşanmıyor.' dedi.
Çavuşoğlu, Orhun Anıtlarında bulunan Bilge Kağan'ın kardeşi Kül Tigin’i kaybettiğindeki sözlerine atıf yaparak Türk dünyasının da depremde kaybettiği kardeşleri için böyle derin bir yasa boğulduğunu ifade etti.
Türk dünyasının sadece Türkiye'nin kederini paylaşmakla kalmadığına ve dayanışma diplomasisinin en güzel örneğini de sergilediğine işaret eden Çavuşoğlu, mevkidaşlarının da bizzat desteklerini gösterdiklerini, TDT ülkelerinin arama kurtarma ekipleri ve sahra hastaneleri gönderdiklerini belirtti.
Çavuşoğlu, Türklerin gök kubbeyi, yeryüzünün üstüne gerilmiş büyük bir çadır olarak gördüğünü dile getirerek '(TDT ülkelerinin) Kubbe şeklindeki ‘kiyiz üyleriniz', ‘boz üyleriniz' insanlarımıza barınak oldu. Kahramanmaraş’ın Göksun ilçesinde Kırgızlar tarafından kurulan son çadıra son düğümü ben attım.' diye konuştu.
'Birliğimiz gücümüzdür'
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından büyük bir insani muhabbet gördüklerini kaydeden Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
'Azerbaycan’dan, emekli maaşını gönderen amcamızı; Özbekistan’dan, ömürlük tasarrufunu hiç düşünmeden bağışlayan teyzemizi; Kazakistan’dan, kumbarasını Büyükelçiliğimize getiren Körkem kardeşimizi; Kırgızistan’dan, köylerinin ihtiyaçları için topladıkları parayı gönderen Calpak-Taş köyündeki kardeşlerimizi; Türkmenistan’dan, tek varlığı büyükbaş hayvanını bağışlamak isteyen Oğulnabat teyzemizi; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden, gönüllü olarak çalışmalara katılmak için adeta yarışan kardeşlerimizi ve Macaristan’dan, resim çizip, bağış toplayan öğrenci kardeşlerimizi anmak isterim.'
Çavuşoğlu, bu güçlü desteğin, 'Birliğimiz gücümüzdür' derlerse her felaketin üstesinden gelebileceklerini ispat ettiğini vurgulayarak, 'Türk Devletleri Teşkilatı, hepimizin rüyasıydı. Gerçek oldu. Her geçen gün kurumsal altyapımızı güçlendiriyor, işbirliğimizi yeni alanlara taşıyoruz.' ifadelerini kullandı.
Aralık 2022'de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun ev sahipliğinde düzenlenen Afet ve Acil Durum Yönetimi Bakanlar Toplantısı'nın çok zamanlı yapıldığını hatırlatan Çavuşoğlu, 2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi'nin bir parçası olan Sivil Koruma Mekanizması'nı hemen hayata geçirmeleri gerektiğine dikkati çekti.
Çavuşoğlu, İstanbul Zirvesi'nde karar verdikleri gibi yeşil teknolojiyi kullanan, akıllı şehirlere sahip bir Türk dünyası inşa etmeleri gerektiğine değinerek 'Küresel enerji denklemindeki ağırlığımız artıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı ve TANAP gibi büyük çaplı enerji projelerini beraber hayata geçirdik. TANAP’ın, Hazar bölgesinden ilave doğal gazı uluslararası piyasaya taşıması için işbirliğini artırmalıyız.' şeklinde konuştu.
Aralık 2022'de Azerbaycan ve Türkmenistan ile imzaladıkları üçlü mutabakat zaptının bu açıdan önemli olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, 'Asya’nın yeniden öne çıktığı bu dönemde Orta Koridor'un küresel ticaretteki payını artırmalıyız.' dedi.
Çavuşoğlu, Semerkant Zirvesi'nde bu yönde imzalanan anlaşmaların hızla hayata geçirilmesi gerektiğini ve üye devletlerin ekonomilerinin sağlıklı şekilde bütünleşmesi için Türk Yatırım Fonu'na önem verdiklerini dile getirdi.
Hedeflere daha hızlı ulaşabilmek için TDT Sekretaryası'nı daha da güçlendirmeleri gerektiğinin altını çizen Çavuşoğlu, TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev’e ve çalışma arkadaşlarına da teşekkür etti.
KKTC'nin gözlemci üye olarak bulunması önemli
Çavuşoğlu, içinde bulunulan tarihsel sürecin birçok sınamayı da beraberinde getirdiğine değinerek, Ukrayna'daki savaşın, Afganistan'daki gelişmelerin ve bölgedeki diğer sorunların TDT'yi ve üyelerini yakından ilgilendirdiğini söyledi.
Bu bağlamda Çavuşoğlu, 'Ortak akılla, tarihin akışında savrulmayı değil, ona yön vermeyi tercih etmeliyiz. Dolayısıyla birliğimizi güçlendirmemiz şart.' dedi.
Çavuşoğlu, KKTC'nin gözlemci üye olarak burada bulunmasının bu açıdan çok anlamlı olduğunu vurgulayarak, 'Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliğinin, haklarının ve eşit uluslararası statüsünün tescil edilmesi, maruz kaldığı izolasyon ve kısıtlamaların kaldırılması ortak gayemiz olmalıdır.' diye konuştu.
Mevkidaşlarına tekrar 'hoş geldin' diyen Çavuşoğlu, bu toplantının büyük Türk dünyasının her coğrafyadaki 'budunları' için hayırlara vesile olmasını diledi.
