Haber: Gökhun Göçmen
Özbekistan’ın Semerkant kentinde 15-16 Eylül tarihleri arasında düzenlenecek olan Shanghai İş Birliği Örgütü (ŞİÖ) Liderler Zirvesi için geri sayım devam ediyor. Dünya nüfusunun yüzde 41’ini, küresel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) ise neredeyse dörtte birini temsil eden ŞİÖ üyeleri bu yıl yoğun bir gündemle toplanacak. Rusya’nın Ukrayna harekâtı, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Afganistan’dan çekilmesi, Kazakistan’daki Batı destekli ayaklanma ve Washington yönetiminin Taiwan kışkırtmasının ardından ilk kez toplanacak olan ŞİÖ zirvesinde fırsatlar ve meydan okumalar ele alınacak.
ÇİN-RUS İŞ BİRLİĞİNİN DEVAMI NİTELİĞİNDE
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in ŞİÖ Liderler Zirvesi’ne katılacak olması da buluşmayı önemli kılan nedenler arasında yer alıyor. Xi Jinping zirve öncesinde Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin ilk kez açıklandığı Kazakistan’ı ziyaret ederken, ABD’nin önde gelen gazetelerinden The New York Times konuya ilişkin hazırladığı haberinde Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bir araya gelebileceği öngörüsünde bulundu. ATA Platformu Direktörü Doç. Dr. Volkan Özdemir de CRI Türk için yaptığı değerlendirmede Xi Jinping ve Vladimir Putin’in son olarak Ukrayna harekâtının hemen öncesinde buluştuğunu anımsatarak “ŞİÖ zirvesi son dönemde artan Çin-Rusya iş birliğinin tamamlayıcısı niteliğinde olacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile son olarak Beijing Kış Olimpiyatları öncesinde buluşmuş ve liderler açıkladığı bildiride “sınırsız ortaklığın” içeriğini ilan etmişlerdi. Uluslararası ilişkilerde çok kutupluluğun geri döndürülemez bir eğilim olduğunun altını çizen liderler Batı önderliğindeki askeri blokların genişleme stratejisini eleştirmişlerdi.
ERDOĞAN-PUTİN ZİRVESİ NEDEN ÖNEMLİ?
İran’ın tam üyeliğinin gündeme gelmesinin beklendiği ŞİÖ Liderler Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da temaslarda bulunacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve öncesinde yaptığı açıklamada kendisini zirveye davet eden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna krizi ertesinde ortaya çıkan sorunları ele alacağı mesajını vermişti.
Erdoğan-Putin görüşmesinde masada özel olarak enerji krizinin ve tahıl sevkiyatının ele alınacağı biliniyor. Doç. Dr. Volkan Özdemir’e göre, Erdoğan-Putin buluşmasında Batı’ya dönük mesajlar kadar Ermenistan’ın Azerbaycan sınırındaki saldırıları ve ikili ilişkiler de masaya yatırılacak. “Resmi olanlar kadar kamuoyuna açıklanmayan konuşmalar da önemli” diyen Özdemir, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçimler öncesinde krediyle gaz alımı gibi başlıkları gündeme getirebileceği öngörüsünde bulundu.
“NATO BENZERİ BİR YAPIYA EVRİLMEYECEK”
Gelişmekte olan ülkelerin başat platformu haline gelen ŞİÖ’ye dair merak edilen diğer konu ise örgütün gelecekte nasıl şekil alacağı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bölgede ortaya çıkan güvenlik sorunlarına yanıt vermek ve iş birliğini derinleştirmek amacıyla kurulan Shanghai Beşlisi (Çin, Rusya, Kırgızistan, Kazakistan ve Tacikistan) zaman içinde kurumsallaşarak ŞİÖ adını aldı.
ŞİÖ’nün genişleyerek kurumsallaşmaya devam ettiğini dile getiren Özdemir şunları kaydetti:
“ŞİÖ, genişleme sürecine devam ediyor. Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerin katılımı örgütü farklı bir noktaya getirdi. Örgütün 2-10 sene sonra nereye evrileceğini zaman gösterecek ancak ŞİÖ’nün NATO benzeri bir yapı olmayacağı aşikâr. Zira örgütün içinde Hindistan ve Pakistan gibi sınır ihtilafı yaşayan ülkeler de bulunuyor.”
