Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, önceki gün Shanghai İş Birliği Örgütü (SİÖ) Devlet Başkanları Konseyi 22. Toplantısı’nda önemli bir konuşma yaparak SİÖ’nün gelişimi için beş deneyimi özetledi.
SİÖ’nün dinamizmini yansıtan 'Shanghai Ruhu'nun uzun vadeli olarak bağlı kalınması gereken temel bir ilke olduğununa işaret eden Xi, daha sıkı bir SİÖ ortak kader topluluğu oluşturulması için beş öneride bulundu. Bu öneriler toplantıya katılan taraflarda büyük yankı uyandırdı.
SİÖ, 21 yıllık gelişimiyle dünyanın en büyük ve en kalabalık bölgesel iş birliği örgütü haline geldi. Bu yıl yeni üyeler ve diyalog ortaklarının onaylanmasıyla, örgütün “dost çevresi” sürekli olarak genişletiliyor. Bu başarıların sırrı, Cumhurbaşkanı Xi’nin ortaya koyduğu beş deneyim içinde bulunabilir.
SİÖ’nün karşılıklı siyasi güvene, karşılıklı yarara ve iş birliğine, eşit davranışa, açıklığa ve kapsayıcılığa ve adalete bağlılığa dair bu beş deneyimi karşılıklı güven, karşılıklı yarar, eşitlik, istişare, farklı medeniyetlere saygı ve ortak kalkınma arayışını temsil eden Shanghai Ruhu’nun ve gerçek çok taraflılığının tam yansımasıdır.
“Shanghai Ruhu” ve söz konusu beş deneyim, uluslararası toplumun kriz ve meydan okumalara yanıt vermesi için bir aydınlatma sağlıyor.
Katar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Akademisi’nden Prof. Kheir Diabat, Cumhurbaşkanı Xi’nin yinelediği “Shanghai Ruhu”nun gittikçe daha fazla ülkeyi SİÖ ailesine çektiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Xi, zirvede daha sıkı bir SİÖ ortak kader topluluğu oluşturulması çerçevesinde karşılıklı desteğin artırılması, güvenlik iş birliğinin genişletilmesi, somut iş birliğinin derinleştirilmesi, kültür alanındaki temasların daha da yoğunlaştırılması ve çok taraflılığın kararlılıkla izlenmesi gibi bir dizi öneride bulundu. Barış ve kalkınmaya odaklanan bu önerilerde SİÖ’nin ilerlemesi için yol haritası çizildi.
Siyasi güvenlik açısından, Çin tarafı dış güçlerin “renkli devrimler” başlatmasının önlenmesi ve başka ülkelerin içişlerine her türlü müdahaleye ortaklaşa karşı çıkılması önerisinde bulundu. Bu öneriler tek taraflılığa karşı çıkılması ve eşitlik ile adaletin korunması için daha fazla ortak güç biriktirecek.
Somut iş birliği açısından, Çin tarafı Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamındaki ortak inşanın üye ülkelerin kalkınma stratejisi ve bölgesel iş birliği girişimiyle kenetlenmesi önerilerinde bulundu. Ayrıca ihtiyacı olan gelişmekte olan ülkelere 1,5 milyar RMB değerinde gıda ve diğer acil insani yardımı sağlayacağını açıkladı. Tüm bu somut adımlar, SİÖ’nün iş birliği potansiyelini keşfedip üye ülkelerin ortak çıkarlarının artmasına yardımcı olacak.
Zirve kapsamında yayınlanan 'Semerkant Deklarasyonu'na Çin tarafından ortaya koyulan küresel güvenlik girişimiyle ilgili içerikler ve küresel kalkınma girişiminin ruhu yazıldı. Deklarasyonda ayrıca SİÖ’nün Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne yönelik desteği de yinelendi. Bu, Çin’in önerilerinin SİÖ üye ülkelerin ortak endişeleri ve menfaatlarına uyumlu olduğunu gösteriyor.
Pakistan’daki İslamabad Güney Asya ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nin direktörü Mahmud Hassan Khan, Xi’nin ortaya koyduğu insanlığın kader ortaklığı inşası kavramı ile küresel kalkınma girişimi ve küresel güvenlik girişiminin SİÖ’nün bütünleşmesini güçlendireceği görüşünü dile getirdi.
Son zirvede ekonomi, finans, bilim, teknoloji, kültür ve medeniyet gibi alanları kapsayan 40’tan fazla sonuç belgesi onaylanırken, küresel enerji güvenliği ve gıda güvenliğinin korunması, iklim değişikliğiyle mücadele ve tedarik zincirinin güvenliği ve istikrarının çeşitliliğinin sağlanması dahil olmak üzere dört önemli açıklama yayınlandı.
Bunlar SİÖ’nün küresel kriz ve meydan okumalara yanıt vermekte gösterdiği somut çabalar olarak, dünyada bölünme ve krizler yaratan bazı ülke ve bloklarla karşı açık bir tezat oluşturdu.
