CGTN / Nikola Mikovic
Belarus Rus birliklerinin Ukrayna’daki hareketleri için kendi topraklarını kullanmasına izin vererek Moskova’nın Ukrayna’daki özel askeri operasyonunun ilk evresine aktif biçimde katılıyordu. Minsk şimdi Polonya’nın Rusya-Ukrayna çatışmasına potansiyel olarak dâhil olmasına hazırlanıyor gibi görünüyor.
Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko’ya göre, dünya ülkelerinin birleşip Avrupa’daki bölgesel çatışmanın tam boyutlu bir dünya savaşına dönüşmesini önlemeleri gerekir. Lukaşenko, 23 Mayıs’ta Soçi’de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede “Bizi endişelendiren Lehler ve NATO’nun gelip, tıpkı 1939’dan önce olduğu gibi Batı, Ukrayna’yı ele geçirmesi.” dedi. Belarus lideri ayrıca Ukraynalıların sonunda “Belarus’tan ülkelerinin bölünmesini önlemesini isteyeceklerini” vurguladı. Başka bir deyişle Lukaşenko, NATO ve Polonya’yı doğrudan Ukrayna’yı bölmeyi planlamakla suçladı. Böyle bir açıklama Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’in Varşova ile “tarihsel” ortak gümrük kontrolü kurulduğunu açıklamasından bir gün sonra yapıldı.
POLONYA VE BELARUS UKRAYNA ÇATIŞMASINA DOĞRUDAN KARIŞACAK MI?
Zelenskiy, Kiev’de Polonyalı mevkidaşı Andrzej Duda ile görüşmesinden sonra “Ukraynalılar ve Lehlerin birliği kimsenin kıramayacağı değişmez bir şeydir.” dedi. Zelenskiy ayrıca Ukrayna’da yaşayan Polonya vatandaşlarının özel yasal statüsüyle ilgili bir yasa tasarısının Ukrayna meclisine kısa sürede sunulacağını belirtti. Yasa kabul edildikten sonra Lehler, Ukrayna’da devlet yetkilisi olarak seçilebilecek ve iki ülkenin güvenlik güçlerinin birleştirilmesi bekleniyor.
Moskova’ya göre, böyle bir senaryo Ukrayna’nın geleceğini etkileyebilir. Rusya tıpkı Belarus gibi Polonya’nın Batı Ukrayna’da toprak ele geçirmekte tereddüt etmeyeceğini ileri sürüyor. Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Vladimir Medinsky, 18 Mayıs’ta yaptığı açıklamada “Tarihi iyi bilen biri olarak Polonya’nın fırsat bulduğunda batı, Ukrayna topraklarını dostu Ukrayna’dan koparacağına tek bir an bile kuşkum yok.” dedi ve Ukrayna’daki yetkililerin “böyle dostları varsa düşmana ihtiyaçları olmadığını” vurguladı. Ancak bu noktada Polonya’nın Ukrayna topraklarını herhangi bir şekilde ilhak etmesi çok muhtemel görünmüyor. Ama Ukrayna’da yaşananlar -Lukaşenko’nun yakında uyarıda bulunduğu gibi uzamaya devam ederse- Polonya veya diğer komşu NATO ülkelerinin askerlerinin sonunda Batı Ukrayna’ya girmesi tamamen mümkün. Uzun olmayan bir süre önce Rusya’nın Polonya Büyükelçisi Sergey Andreev Varşova’nın Ukrayna’ya “NATO barış gücü askerleri” yerleştirmeyi amaçladığını vurguladı. Böyle bir hareket, Polonya ya da diğer NATO güçleri ülkenin batısını güven altına alacağı için, Ukrayna ordusunun batıdaki birliklerini rahatça Donbass’ın yanı sıra ülkenin güney bölgelerine nakletmesine için verecek.
Aynı zamanda Polonya’nın Ukrayna krizine potansiyel olarak dâhil olması Rusya’yı çok zor bir duruma sokacak. Eğer Rus ordusu Ukrayna’daki Polonya birlikleri ile doğrudan bir çatışmaya girerse, bu fiilen Rusya ve Polonya’nın Ukrayna topraklarında verdiği “vekâlet 3. Dünya Savaşı” olur. Ama eğer Rusya, Polonya’nın hareketlerine göz yumarsa, Batı hiç şüphesiz bunu Rusya’nın zayıflığının ciddi bir göstergesi olarak yorumlar ve muhtemelen NATO askerlerini Ukrayna’ya göndermeye devam eder.
UKRAYNA ASKERİ BİRLİKLERİ YENİ BİR SAVUNMA HATTI KURDU
Böyle bir senaryonun masada olduğunu çok iyi bilen Lukaşenko kısa süre önce “Belirli şartlarda Rusya, Belarus ve Ukrayna Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü korumak için Polonya’ya karşı savaşabilir.” dedi. Fakat sorun şu ki, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü” teriminin kendisi zaten çok değişken hale geldi. Moskova için Donbas ile Kırım Ukrayna’nın bir parçası değil ve Ukrayna’nın güney kesimleri neredeyse üç aydır fiilen Rusya’nın kontrolü altında. Dolayısıyla, Varşova’daki belirli siyasi güçlerin, 1939’a kadar Polonya’nın bir parçası olan Lviv ve Batı Ukrayna’nın bazı başka bölgelerini ilhak etmek istediğine şüphe yok. Ancak ABD’nin böyle bir macera için Polonya yetkililerine yeşil ışık yapık yakmayacağı çok belirsiz.
Minsk kendi hesabına şimdiden savaşın potansiyel tırmanışı için hazırlıklarını başlattı. Belarus Genelkurmay Başkanı Viktor Gulevich, 10 Mayıs’ta Washington ve müttefiklerini Belarus sınırlarına askeri personel yıkmakla suçladı, bu nedenle Rusya’nın müttefiki hava savunma, topçu ve füze birliklerini ülkenin batısına askeri tatbikatlar için gönderdi. Öte yandan Ukrayna askeri birliklerinin Belarus ile sınırları boyunca yeni bir savunma hattı kurdukları belirtiliyor. Bu Kiev’in Gulevich ve Lukaşenko’nun açıklamalarını çok ciddiye aldığını gösteriyor.
Ukrayna çatışması başladığından bu yana Belarus lideri tekrar tekrar Ukrayna’ya askeri birlik göndermeme sözü verdi ve Kremlin asla Lukaşenko’yu böyle radikal bir hareket yapmaya zorlamadı. Ama Varşova ile Kiev arasındaki yakın siyasi ve askeri bağlar Moskova ile Minsk sonunda stratejilerine değiştirmeye zorlayabilir. Aslında Ukrayna’daki durum daha tahmin edilemez ve potansiyel olarak tırmanabilir bir hâl alıyor.
