Global Times / Frank Sade Bilaupaine
Çin Devlet Konseyi üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, Solomon Adaları’nın da arasında bulunduğu Pasifik Ada ülkelerine ve daha sonra Kiribati, Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu, Papua Yeni Gine ve Doğu Timor’a 26 Mayıs ve 4 Haziran tarihleri arasında sekiz gün sürecek ziyaretine başladı.
Çin, ziyaretin amacının farklı alanlarda ikili ilişkileri daha da geliştirmek ve iş birliğini artırmak olduğunu belirtiyor. Solomon Adaları Dışişleri Bakanı Jeremiah Manele ile görüştüğünde Wang, ziyaretin amacının Pasifik Ada ülkeleriyle iletişimi güçlendirmeyi, karşılıklı güveni artırmayı, fikir birliği oluşturmayı, dostluğu derinleştirmeyi ve iş birliğini genişletmeyi amaçladığını yineleyerek, Çin-Solomon Adaları ilişkilerinin son iki yılda güçlü bir toparlanma ve canlılık gösterdiğini vurguladı.
Manele de Çin’in, Solomon Adaları’nın yakın dostu ve önemli kalkınma ortağı haline geldiğini ve ikili anlaşmalarının tamamının etkili biçimde uygulandığını belirtti. Manele, Çin’in desteğinin Solomon Adaları’nın ekonomisinin gelişmesi, halkının yaşam koşullarının iyileşmesi ve Covid-19 salgınıyla mücadele çabalarında önemli rol oynadığını ve ülkesine büyük bir istihdam sağladığını ifade etti.
İki taraf, tarım ve balıkçılık, kereste, maden, sağlık ve salgınla mücadele, afetle mücadele ve yardım gibi çok çeşitli alanlarda pratik iş birliğini artırma ve ayrıca Solomon Adaları’nın kendi kalkınma kapasitesini iyileştirmek ve sanayileşme ile modernizasyonunu hızlandırmak için ürün işleme, endüstriyel tasarım ve özel bölge oluşturulması deneyiminde fikir alışverişini derinleştirmede anlaştı.
ÇİN SOLOMON ADALARI’NIN ÖNEMLİ KALKINMA BİR ORTAĞI
Fakat Batı medyası ziyareti, Beijing’in Pasifik Ada ülkelerinin kalplerini ve zihinlerini etkilemeyi amaçladığı ve sadece güvenlik anlaşmasına odaklandığı şeklinde göstermeye devam ederek, bu tür bir iş birliğini büyütmenin Batı ile Çin arasında bölgede yeni bir Soğuk Savaşı tetikleyebileceğini iddia etti. Ancak Çin’in varlığının niçin memnuniyetle karşılandığının sebebinin, yerel halkın geçimini düzeltebilmesi ve Solomon Adaları’nda nüfusun yüzde 80’inin ikamet ettiği kırsal kesimde halkın kaynaklarının ekonomik potansiyelini açığa çıkarabilmesi olduğunun ciddi biçimde belirtilmesi gerekmektedir.
Çin, Fiji’de Pasifik Ada ülkeleri liderleriyle ikinci zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlanırken, Çin-Amerika Birleşik Devletleri (ABD) stratejik rekabetini yoğunlaştırmak Solomon Adaları için diğer bir sorundur. Solomon Adaları şimdiye kadar iki büyük güç arasında dengeyi korumada marifetliydi, ancak bunu ileriye taşımak kolay olmayabilir. Bu itibarla Solomon Adaları Çin ile ABD ile ilişkilerini büyütmeye devam ederken, ileriye dönük düşünmeli ve gelecekte belirli konularda zorlu seçimler yapmaya hazırlanmalıdır.
ABD’NİN GÜVENLİK KAYGILARI
Ülkenin jeostratejik rekabetten faydalanabilmesinden önce gerekli bir adım olan Solomon Adaları’nda iç kurumsal ve örgütsel kapasiteyi güçlendirmek önemli bir sorun olacaktır. Zaten Solomon Adaları “zayıf bir devlet” ve dil, kültür ve etnik köken dâhil olmak üzere birçok cephede farklılaşmış bir ülkedir. Bu anlaşmanın ardından geleneksel bağışçıların Pasifik bölgesi ile ilişkilerini gelecekte daha da artırması muhtemeldir. Avustralya’nın bakış açısına göre, Solomon Adaları Canberra yönetiminin dikkatini daha fazla çekecek. Örneğin, İşçi Partisi, yeni bir hükümet kurması halinde, nisan ayının sonundaki seçim kampanyası sırasında Avustralya’nın Pasifik bölgesinde 500 milyon Avustralya dolar tutarındaki yardımı artıracağını taahhüt etmişti.
Güvenlik anlaşmasından kaygılanan ABD’nin, yakın gelecekte Solomon Adaları ile diplomatik, yardım ve ekonomik ilişkilerini artırması bekleniyor. 2019 yılında, diplomatik tanıma ilişkisini Taipei’den Beijing’e değiştirip değiştirmeme konusunda hükümete tavsiyede bulunmak için kurulan Solomon Adaları parlamento özel görev komitesi, ABD’yi Solomon Adaları’nda ekonomik kalkınmayı ihmal etmekle eleştirmişti. ABD’nin Solomon Adaları’nın başkenti Honiara’da büyükelçiliğini yeniden açma önerisi, bu katılım sürecine olanak sağlamada büyük rol oynayacak.
