CGTN / Edward Tse
Çinli girişimciler 2000’lerin başlarında, e-ticaret gibi yeni iş fikirlerini denemeye başladı. Bu Çin'de internetin yaygınlaştığı ve Çinli tüketicilerin bu yeni olgunun farkına varmaya başladığı bir zamana denk geldi.
Hızla on yılın sonuna geldiğimizde, kablosuz internet yaygın olarak kullanılıyordu ve girişimciler Çin toplumunun “sorunlarına” çözüm üretmek için bunu yeni iş modelleri ile kullanmaya başladı. Sonraki on yıl içinde yeniliğin yanı sıra Çinli girişimcilerin sayısı da üssel olarak arttı. Alibaba, Tencent, JD.com, Baidu, Meituan ve ByteDance gibi internet şirketleri tanına isimler haline geldi. İnternetin ötesinde, Huawei, Xiaomi ve DJI gibi Çin şirketleri de meşhur oldu.
TEKNOLOJİK YENİLİK
İnternet sektöründeki girişimciler tipik olarak, yeni iş modellerini korkusuzca deneyen ve piyasadan aldıkları dönüşlere göre modellerini daha da iyileştiren hızlı ve atak şirketler kurdu. Bu amaçla, e-ticaret, sosyal ticaret, finans teknolojisi, O2O (çevrim içinden çevrim dışına) kiralama ve hareketlilik hızla büyüdü. Çin'de bu dönemde yeniliğin hızla artmasını politikalar, teknoloji ve talep tarzındaki değişiklikler sürükledi. Çin hükümeti ulus için bir vizyon geliştirdi ve zaman içinde değişen bağlamlarla senkronize olduğu bir uyum yakaladı. Yenilik ve girişimcilik on yıl boyunca Çin’in politikalarının kilit konusuydu. Bugün teknolojik yenilik Çin’in politikalarında odak alanı olmaya devam ediyor.
Teknolojinin yenilikte büyük bir rol oynadığına şüphe yok. Kablosuz internet yenilik için bir platform olarak önemini yitirmeye başladıktan sonra, yapay zekâ (AI), bulut işlem, büyük veri analizi ile blok zinciri teknolojisi gibi hızla eskisinin yerine alan diğer teknolojiler ortaya çıktı ve Çin’i yeni bir teknolojik yenilikler çağına soktu. Dijital teknoloji Çinlilerin hayatının her yönüne nüfuz etmeye devam ederken, tüketicilerin ve kurumların talep biçimleri de değişiyor. Salgın da tüketici ve kurumsal talep biçimlerinin değişmesine neden oldu. Yenilikleri taşıyan üç şey birbiriyle etkiliyor ve daha fazla yenilik dalgaları yaratıyor. “Katı teknolojiye” dayanan yenilikler, derin teknolojik uzmanlık ve atılım, kesinlik, doğruluk ve sabrın örneği olan yeni oyunlar. Sermaye ve girişimcilik şimdi yeni enerji, yarı iletkenler, robotik ve otomasyon, biyotıp ve fen bilimlerinin yanı sıra güvenlik gibi alanlara kanalize ediliyor. Robin Zeng of CATL, He Xiaopeng of Xpeng ve SenseTime’ın Tang Xiao'ou’su gibi yeni bir girişimci nesli ortaya çıktı.
ÇİNLİ YENİLİKÇİLER TEKNOLOJİNİN YENİ STANDARTLARINI BELİRLİYOR
Bütün bunların ortak özelliği “Çin modeli.” Merkezi hükümet ulusal ekonomi için genel planları formüle ediyor ve iş dünyası bu planları genellikle hükümet politikaları ve uyum içinde gerçekleştirmeye çalışıyor. Yerel yönetimler, destek fonları, teşvikler ve gelişme dönemi destekleri vererek merkezi hükümetle bireysel işadamları arasında köprü hizmeti görüyor. Bu üç katmanlı sistem ve devlete ait işletmeler insanlar ve iş dünyasının Çin'de ilerleme ve yenilik için olumlu bir volan kayışı yaratmak için birlikte ihtiyaç duyduğu kamu mallarını sağlıyor.
Bilim, teknoloji, mühendislik ve matematiğin bileşiminden oluşan STEM eğitimi gören artan öğrenci sayısı, artan sayıda verilen patentler ve bilimsel yayınların sayısı gibi diğer temel taşıyıcılar hep birlikte Çin’in doğru yönde gittiğini gösteren kanıtları sağlıyor. Batı’nın Çin'deki teknolojik gelişmelerle ilgili görüşü “bu konuda hiçbir şey bilmiyorlardan” “buna inanamıyoruma” doğru değişti. Batı nihayet Çin’in bu teknolojik alandaki potansiyelinin farkına vardı. Bu süreç birkaç on yılı buldu. Bugün Batı’nın görüşü Çin’in yenilik yapma yeteneğini kabul edip, bu yeteneği “zayıf” diye tanımlamaktan “Çin’in teknolojik alanda ABD'yi aşmakta olduğu ya da çoktan aştığı” noktasına geldi. Ancak, jeopolitik belirsizlikler yaratmaya devam ediyor. Sözde “kopma” riski birçok Çinli girişimci için sürekli bir endişe. Batı’daki bazıları Çin’i bir “rakip” ya da “düşman” olarak görüyor ve bu “Çin’in kesinlikle yenilmesi gerektiği” anlamına geliyor.
GİRİŞİMCİ TUTKUSU VE ULUSAL YENİLİKÇİ RUH
Buna rağmen Çin sistemi girişimci tutkusu ulusal yenilikçi ruhunu ileri götürmeye devam ediyor. Çin’in bakış açısından, son dört on yıldaki büyüme küresel sistemin bir parçası olmadan başarılamazdı. Ama yenilik hem girişimcilik hem de hükümet düzeyinde güçlü bir iç kendi başlama olmadan atılım yapamazdı. Batı ilk ilhamı sağlamadı ama sonunda Çinliler de çalıştıkları bağlamla uyum içinde yeniliği ileri taşımanın yollarını buldu. Bir dizi Çin teknoloji şirketine konan yaptırımlar da bu şirketlerin kendi başlarına teknolojik atılımları başarmaya zorladı.
Örneğin yarı iletken sektöründe Çin tarihsel olarak, kendi çiplerini tasarlayıp üretmektense, nihai ürünlerde ithal edilen yongaların kullanılmasına odaklandı. Bu yeryüzündeki ülkeler arasındaki doğal iş bölümünün egemen varsayım olduğu o zamanki egemen küreselleşmenin arkasındaki kabuldü. Çinli şirketler küresel önde gelen yarı iletken şirketleri ile aralarında hala mesafe olmasına rağmen, şimdi test etme ve paketleme alanlarındaki zaten yeterince güçlü konumlarına dayanarak, çip taşırım bilgisayarları, baskı makineleri ve üretim yeteneği konusunda ölçülebilir ilerlemeler yapmaya başladı.
Küresel şirketler için,özellikle Çin’in doğası gereği kendi işlerinin merkezinde olduğu durumlarda, siyasi söylemi anlamak ve Çin’in kendi stratejilerini formüle etme konusundaki yeniliklerini anlaması şart. Birçokları için Çin sadece büyük bir pazar değil, aynı zamanda kilit bir bilgi ve ilham kaynağı. Bu Çinli yenilikçiler teknoloji ve iş pratiklerinin yeni standartlarını belirleyen haline geldiği için çok daha yaygın hale geliyor.
