Bakan Varank'ın açıklamalarından öne çıkan satır başları:
“109 az hasarlı tesis bulunuyor. 246 fabrika da bu felaketi hasarsız bir şekilde atlattı. OSB ve sanayi sitesi dışındaki sanayi tesisleriyle birlikte Malatya’da toplam hasarında sanayi bölgelerine ve sanayi sitelerine baktığımızda, 600 milyon dolar civarında olduğunu tahmin ediyoruz. Zarar gören sanayi bölgeleri ve fabrikaların yeni işin yeniden inşasından bölgedeki yatırımları korumaya, kobilerimize özel desteklerden bölgesel kalkınmaya kadar bir dizi eylem planını devreye alıyoruz. İlk olarak yıkılan veya hasarlı durumdaki sanayi sitelerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'mızla beraber AFAD’ın koordinasyonunda yeniden inşa sürecini başlatıyoruz. OSB ve sanayi sitelerinin hasar gören altyapılarını onarıyor, bu sanayi bölgelerinin borçlarını da 1 yıl süreyle erteliyoruz. Sanayi sitelerinde üst yapılara sağladığımız destek oranını da yakın zamanda sayın Cumhurbaşkanımız ilan etti. Yüzde 70’ten yüzde 100’e çıkarıyoruz.
'Yeni yatırımların önünü açacak adımları devreye alıyoruz'
Ayrıca az orta ya da ağır hasar fark etmeksizin bölgedeki işletmelerin KOSGEB’e olan 2023 yılı borçlarını siliyoruz. Sanayicilerimizin yanı sıra, afete maruz kalan bölgedeki KOBİ'erimizin de yanında olmaya devam ediyoruz. Hasar gören işletmelerimizin onarılmasından yıkılan işletmelerimizin yeniden yapılmasına ya da makine alımlarına kadar pek çok konuda yeni destekler veriyoruz. Bu kapsamda depremden zarar gören imalat sanayi işletmelerine yönelik KOSGEB acil destek kredisini devreye alıyoruz. İşletmede oluşan hasara ve işletmenin büyüklüğüne göre 1 milyon liraya kadar faizsiz ilk yılı geri ödemesiz KOSGEB kredisi vereceğiz. Bölgedeki mevcut yatırımların devamını sağlarken, yeni yatırımların da önünü açacak adımları devreye alıyoruz. Bu kapsamda depremlerin yıkıma yol açtığı ilçelerimizi cazibe merkezleri destekleme programına dahil ediyoruz. Böylece buralara yapılacak tüm yatırımları en üst teşviklerimizden yani altıncı bölge teşviklerimizden faydalandıracağız. Depremden etkilenen bölgelerdeki yatırımlar için düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin süresini de 3 yıl uzattık. Ayrıca ARGE ve tasarım merkezlerindeki gelir vergisi, stopaj teşviki ve SGK işveren hisse desteğini de yine yüzde 100’e çıkarıyoruz. 26 kalkınma ajansımızın tüm kaynaklarını afet bölgesindeki şehirlerimize yönlendirerek bölgesel Kalkınma Odaklı Acil Eylem Planını uygulamaya alıyoruz.
'Depremden etkilenen illerimizi en kısa sürede ayağa kaldıracağız'
Bakan Nebati'nin açıklamalarından satır başları:
Bu elim felaket nedeniyle yitirdiğimiz tüm canlar hepimizi derinden etkiledi. Depremzede vatandaşlarımızın yaralarını hızla sarmak maddi kayıplarını çok daha iyileriyle telafi etmek için canla başla çalışmaya devam ediyoruz: Battal Gazi Destanı'nın yazıldığı kadim şehrimiz Malatya'mızı depreminden etkilenen diğer illerimiz ile birlikte devlet millet el ele vererek, inşallah en kısa sürede ayağa kaldıracağız. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, nasıl ki bugüne kadar milletçe karşılaştığımız bütün afetleri ve bütün zorlukları birlik içinde aşmayı bildiğiysek gene milletimizin iradesi, inancı ve dayanışmasıyla bunu bir kez daha başaracağız. Kimsenin kuşkusu olmasın. Gece gündüz yorulmadan çalışarak, yıkılan tüm evleri kısa bir süre içerisinde çok daha güvenli olacak şekilde vatandaşlarımıza teslim edeceğiz. Yatay mimariye uygun olarak tasarlanan bu yerleşim yerleri altyapısıyla okuluyla, sağlık merkeziyle, camisiyle, çarşısıyla vatandaşlarımızın tüm ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayan yaşam alanları olacaktır.
'Ekonomimiz bu felaketin üstesinden gelecek güce sahiptir'
Urfa'da, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı'mızla yeni konut inşası ve kentsel dönüşmeli çalışmalarımızı ortaya koyduk. Urfa'ya yarayacak sonuç elde ettik. Aynı şekilde Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanımız oradan Diyarbakır'a gitti. Diyarbakır'da aynı çalışmaları yapıyor ve 11 ildeki tüm bu çalışma hızlı bir şekilde inşallah neticelenmiş olacak. Bizler de gerekli finansmanı gerek Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na gerekse de tüm bakanlığımıza hazine olarak sağlayacağız. Bakanlık olarak, depremin ilk anından itibaren tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın acil nakit taleplerini hızla karşılamak için ilk etapta 100 milyar liralık kaynak ayırdık. Ve bunun için de öncelikle kira yardımını kullanmaya başladık. Hepimizi sarsan bu büyük felaketin yüreğimizi dağlayan can kayıplarına yol açmasının yanı sıra bütçemize de ek bir maliyet getireceği malumunuzdur. Ancak attığımız adımlar sayesinde ekonomimiz bu felaketin üstesinden gelecek güce sahiptir. 2022 yılında elde ettiğimiz yüzde 5,6’lık büyüme oranıyla, dünyada en yüksek büyüme gerçekleştirmeyi başaran ülkelerden biri konumundayız.
Bu güçlü büyüme performansımızın oluşturduğu mali imkanlar sayesinde vatandaşlarımıza daha önce sözünü verdiğimiz EYT’yi uygulamaya koyduk. Tüm emeklilerimize tekrar hayırlı olsun. Deprem felaketinden kaynaklanan hasarları da telafi edecek güçlü bir mali yapıya sahibiz. EYT’nin iş dünyası üzerindeki yükünü hafifletmek için daha önce açıkladığımız Hazine Destekli KGF paketinin de, EYT kapsamındaki kıdem tazminatı kefalet hacmini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartıyoruz. Bu dönemde dahi EYT’yi uygulamaya koymamız, hükümet olarak verdiğimiz sözlerin her daim arkasında durduğumuzun en güncel ve en güçlü örneklerinden biridir. Bütçe imkanlarınızla ilave olarak şehirlerimize hızla ayağa kaldırmak amacıyla afet yeniden imar fonunu da kuruyoruz. Bu fon ile şehirlerimizin yeniden imarına yönelik kaynakları arttıracak ve depremin ekonomimiz üzerindeki negatif etkilerini en asgari düzeyde tutmuş olacağız.
'Çiftçilerimize 18 milyar lira hasar ödemesi yapıldı'
Deprem nedeniyle bu yılın ilk çeyreğinde büyümemizin sınırlı miktarda olumsuz etkilenme ihtimali olsa da, yılın kalanında kademeli olarak toparlanmasını da bekliyoruz. Devreye alacağımız ek önlemlerle, depremin 2023 yılı gayrisafi yurt içi hasılası içerisindeki büyümesinde olumsuz etkilerinin de telafi etmiş olacağız. Ülkemizin yaralarını hızla sarıp güçlenerek, yolumuza devam edeceğiz. Hükümet olarak vatandaşlarımızı, sanayicilerimizi, esnafımızı, girişimcilerimizi, ihracatçılarımızı ve çiftçilerimizi her bakımdan desteklemeyi sürdürüyoruz. Deprem nedeniyle ürünleri, işleri veya işletmeleri zarar gören tarımsal üreticimizi kullandığı hazine faiz destekli 39 milyar liralık kredi ödemelerini bir yıllığına vade farkı olmaksızın erteledik. Çiftçilerimize her bir büyükbaş hayvan için 500 TL, her bir küçükbaş hayvan içinde 50 TL yem desteğine verdik. Ayrıca büyükbaş, küçükbaş, ve kanatlı hayvanlara zarar gören yetiştiricilerimize canlı hayvan ve besleme amaçlı şeker yardımı yapılmasına ilişkin çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Tarım sigortası bulunan çiftçilerimize 18 milyar lira hasar ödemesi yapılmıştır.
'DASK'ta yeni uygulamayı başlatıyoruz'
Konut tarafındaki sigortacılıkta ise bildiğiniz gibi depremlerin ardından sigortalılarımızın itibarını koruyor ve ihbarını dahi beklemeden ilk 24 saatten başlayarak, yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı binaların tazminat ödemelerini gerçekleştirmeye de başladık. Bu kapsamdaki ödemelerimiz, tarım sigortacılığının göre kat ve kat daha fazla olup mevcut durum itibariyle 3 milyar liradır. Gelen ihbarların yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan hafif hasarlı konutlarımızın ödemelerini hızlandırmak için DASK tarihinde bir ilk olarak yeni uygulama başlatıyoruz. Bu uygulamayla e-devlet üzerinden kolayca alabilecekleri hasar belgelerini DASK’a web sitesi üzerinden ileten sigortalılarımıza 72 saat içinde hasar ödemeleri gerçekleştirilecektir. Deprem sürecinde iş kaybına uğrayan vatandaşlarımızın da haklarını gözetiyoruz. Sigortalılarımızın çalışma hayatından uzak kalabileceği bu geçici dönemde bölgesel kriz sebebiyle kısa çalışma ödeneği başvurularının kabulüne başladık ve iş feshini yasakladık. Ayrıca olağanüstü hal ilan edilen illerde, kısa çalışma ödeneğinin şartlarını sağlayamayan kişilere ise nakdi ücretle destek vereceğiz.
'İşverenimizin yanında olmayı sürdüreceğiz'
İş yerleri veya işletmeleri zarar gören 156 bin esnaf ve ve sanatkarımızın, Halk Bankası tarafından kullandırılan toplam 23,6 milyar liralık hazine faiz destekli kredi ödemelerine, 6 aylığına faizsiz şekilde ertelemiş bulunuyoruz. Daha önce açıkladığımız 250 milyar liralık kredi hacmine sahip KGF paketlerinde ise 100 milyar lira ilave artışa gittik. Toplamda 20 milyar kefalet bedeli olan iki yeni paketi de hemen devreye aldık. Ayrıca esnaf sanatkarlarımızın kullanımı için Halk Bank tarafından kullandırılacak deprem destek kredisini de sunmuş bulunmaktayız. Kredi faiz oranının yüzde 50’lik kısmını bakanlığımız tarafından karşılanacak olup, esnafa yansıyacak faiz oranı yıllık yüzde 7,5’tir ve kredi 12 aya kadar ödemesiz dönemle birlikte 60 aya kadar vade imkanıyla sunulacaktır. Tüm bunlara ek olarak deprem felaketinden etkilenen bölgelerimizdeki kadın kooperatiflerine yönelik can suyu kredi destek paketini de hayata geçirdik. Böylece depremlerden etkilenen illerimizde faaliyet gösteren kadın kooperatiflerimiz, Halkbank aracılığıyla 1 yılı geri ödemesiz şekilde vade farkı alınmaksızın 50 bin TL limit ve 36 ay vadeyle kredi imkanı oluşturduk. Diğer taraftan, organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerinin yeniden faaliyete geçmesi, ticaret ve sanayinin canlanması için bakanlık olarak gerekli tüm desteği sağlayarak işverenlerimizin yanında olmayı sürdürecek ve sanayi bakanımızla işbirliğimizi en üst seviyeye getirmiş olacağız.
'Fırsatçılık faaliyetlerini yakından takip ediyoruz'
Bu süreçte bazı vergisel düzenlemeleri de acilen devreye aldık. Öncelikle depremden yoğun şekilde etkilenen il ve ilçelerimizi mücbir sebep hali kapsamına aldık. Böylece bu bölgede faaliyet gösteren 671 bin mükelleflerimizin deprem tarihinden temmuz ayı sonuna kadar yerine getirmeleri gereken vergiyle ilgili yükümlülüklerini erteledik. Deprem bölgesi geçici barınma ihtiyacının giderilmesini desteklemek üzere konteynırdaki KDV oranı yıl sonuna kadar yüzde 1’e indirdik. Bugüne kadar yapılmış en kapsamlı matrah ve vergi artırımı ile borç yapılandırmasını içeren kanun teklifi, Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilmiş ve yakın zamanda uygulamaya geçilecektir. Yüreğimizi dağlayan bu olağanüstü dönemde depremden etkilenen vatandaşlarımızın mağduriyetini suiistimal etmeye yönelik her türlü fırsatçılık faaliyetlerini şiddetle kınıyor ve yakından takip ediyoruz. Mali ve finansal verilerden hareketle fahiş fiyat artış sebebi şahıs ve kurumlar hakkında gerekli cezai yaptırımların uygulanması için tespit ve inceleme çalışmalarını süratle gerçekleştiriyoruz. Kimsenin yaptıkları yanına kar kalmayacak, bunun herkes tarafından bilinmesi gerekir.
'Bizim için her koşulda öncelik milletimizin çıkarları ve ihtiyaçlarıdır'
Bizler depremin yol açtığı tüm hasarı en kısa sürede onarmanın ötesinde, çok daha iyileriyle telafi etmek üzere Sayın Cumhurbaşkanımızın önderliğinde ve koordinasyonunda gece gündüz demeden çalışmayı sürdürüyoruz. Tabii ne yazık ki birileri de var ki, daha düne kadar kentsel dönüşüme engel olmak için kampanyalar düzenlerken, bugün de yine milletimizin menfaatlerini hiç düşünmeden enerjisini masaların etrafında siyasi ikbal hesapları için harcıyor. Yakında muhalefetten emekliye ayrılacak olanlar, neler yaptığımızı takip bile etmeden, sanki hiçbir adım atılmamış gibi demeçler veriyor. Kamerayı her gördüklerinde doğruyu eğri, eğri de doğruymuş gibi göstermek için adeta bir yarış içindeler. Ancak tamamen boşuna uğraşıyorlar. Bizim milletimiz kimin ne olduğunu, nerede durduğunu, neyin peşinde olduğunu gayet iyi biliyor. Bizim anlayışımızda halka hizmet Hak’ka hizmettir. Bizim için her koşulda öncelik milletimizin çıkarları ve ihtiyaçlarıdır.
Bakan Çavuşoğlu: Eksikleri gidermek için yoğun çaba sarf ediyoruz
Bakan Çavuşoğlu'nun açıklamalarından satır başları:
“Bazı siyasetçilerin, özellikle koordinasyon merkezlerine hiç uğramadığını, devletin valileri ile ve bürokratlarıyla sahada çalışan belediye başkanları dahil onları onlarla hiç görüşmediğini gördük. Aslında bu tür ziyaretlerde bulunsalar hem yapılanlar hakkında bilgi alırlar, hem de eksiklik varsa onu görürler. Biz sahaya gelirken tabii ki vatandaşımıza destek veriyoruz ama gördüğümüz eksiklikleri de tespit ediyoruz. Arkadaşlarla istişare ediyoruz. Bunları gidermek için de yoğun çaba sarf ediyoruz. Konteynır kentleri ve konteynıra yerleşen insan sayısının arttığını gördük. Depremzede kardeşlerimizin artık konteynırlar da eksik ne var; işte televizyon talebi var, buzdolabı talebi var. Bunların da yerine getirilmesi için yoğun bir çalışma içinde olduğunu gördük. Cumhurbaşkanımızın milletimize söz verdiği gibi 1 yıl içinde yapılacak konutların inşaatlarının da yine farklı ilçelerde başladığını başlamak üzere olduğunu da gördük. Diğer taraftan yine bu çadır ve konteynır kentlerde tabii sosyal donatının en iyi şekilde olması gerekiyor. Sosyal marketler konusunda değişik ilçelerde illere göre farklılıklar var. İyi örnekler de var, eksiklikler de var. Onları da aynı şekilde daha da geliştirmek için belediyelerimizden tutun da tüm kurumlarımıza kadar herkes yoğun bir şekilde çalışıyor.
Yurt dışından gelen yardımlar
Geçen hafta G20 toplantısına katıldım. Dışişleri bakanları toplantısına arkasından Doha’da en az gelişmiş ülkeler toplantısına katıldım. Hem en zengin ülkelerin hem de en az gelişmiş ülkelerin bu dönemde Türkiye'ye büyük bir destek verdiğini görüyoruz. Özellikle deprem afetinin büyüklüğünün herkes farkında. Türkiye'yi yıllarca nerede bir afet varsa, nerede yardıma ihtiyaç bir ülke, toplum varsa ilk koşan ülke oldu ve şimdi herkes Türkiye'ye bu anlamda da destek vermeye çalışıyor. Tabii biz içeride işin koordinasyonunu yaparken arkadaşlarımızla çalışırken eksikliklerimizi görüyoruz. Yurt dışından ziyarete gelenler Türkiye’deki depremle ilgili koordinasyondan ne kadar etkilendiklerini söylüyorlar. Alman Dışişleri Bakanı’nın G20 toplantısında Türkiye'deki bu koordinasyondan övgüyle bahsetmesi elbette bizim de hoşumuza gitti. Eksiğimiz olabilir, yanlışımız olabilir ama gerçekten böyle büyük bir afet karşısında tüm kurumlarımızın bu kadar gayretli çalışması takdire Şayandır. Bunu da özellikle yurt dışından gelenler de görüyor.
Arama kurtarma ekiplerinin tamamı geri döndü
İlk başlarda arama kurtarma desteği için gelenlerden de bahsetmiştik. 90 ülkeden 11 bin 320 kişi gelmişti. Şimdi ihtiyaç kalmadığı için çalışmalarını tamamladıkları için arama kurtarma ekiplerinin tamamı geri döndü. En son Azerbaycan kalmıştı. Azerbaycan da çalışmalarını tamamladı ve döndü. Diğer taraftan tabii kurulan sahra hastaneleri vardı. Bazıları bu arama kurtarma ekipleriyle beraber geldi acil müdahale için. Bunların bazıları döndü. 32 sağır hastanesi vardı. 12 tanesi şu anda aktif bir şekilde Türkiye’de faaliyet gösteriyor. Bu buna ilaveten yeni sahra hastane kurma çalışması yapan Almanya gibi ülkeler de var.
Çadır ve konteyner yardımı
Tabii çadır ihtiyacı artıyor. Antalya'ya, Ankara'ya, diğer yerlere giden vatandaşlarımız deprem bölgesinde dönmeye başladı. Dolayısıyla içeride üretim yapılırken dışarıdan da çadır ve konteynerlerin gelmesi için de yoğun çaba sarf ediyoruz. Şu ana kadar 211 bine yakın yurt dışından çadır getirdik. Şu ana kadar 4 bin 160 konteyner yurt dışından geldi. 4 bin civarında bir konteyner de gemilere binmek üzere. Diğer taraftan tabii NATO'nun da Antakya ve İskenderun'da 4 bin kişilik bir yaşam kenti kurduğunu biliyorsunuz. İkinci 4 bin kişilik yaşam kenti içinde düğmeye bastık.
Para yardımı
Bir de finansman boyutu var. Ülkelerin taahhütleri var. O taahhütlerin gelmesi için çalışıyoruz. Yine farklı ülkelerde sivil toplum örgütlerinin, iş insanlarının veya kuruluşlarının taahhütleri var. Onların da Türkiye’ye aktarılması konusunda çalışmaları sürdürüyoruz. Şu ana kadar 1 milyar 585 milyon dolar civarında bir taahhüt var. Birleşmiş Milletler’in acil çağrısı kapsamında da ki 1 milyar dolarlık bir çağrıdır. Yine aktarılan kaynakları takip ediyoruz ve bu kaynakların hangi projelere aktarılması gerektiği konusunda da yine maliye bakanlığımız, diğer bakanlıklarımız, strateji bütçe başkanlığımız ve diğer kurumlarımızla birlikte koordinasyonunu sağlıyoruz. Ayrıca önümüzdeki günlerde Avrupa Birliği’nin bir konferansı olacak. Avrupa Birliği’nin ve dönem başkanı İsveç’in ortak girişimi ile 20 Mart Pazartesi günü bu konferans gerçekleşecek. Sayın Cumhurbaşkanımız video konferansla katılacak. Biz de oraya giderek gerekli bilgilendirmeleri yapacağız.”
Kaynak: Hürriyet
