Gazeteci Recep Erçin, CRI Türk’te Özgür Özbakır’ın sunduğu “Akşam Raporu” programına konuk oldu ve ABD’deki banka iflaslarını değerlendirdi.
Erçin’in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Geçen hafta küçük bir banka iflas etmişti. Bu hafta Silikon Vadisi Bankası iflas açıkladı ve kayyum atandı. Bugün de bir iflas haberi geldi. Bu iflasların devamı da gelebilir.
“Politikalar normalleşirken başlamışken Covid-19 ortaya çıktı”
Fed, 2008’deki krizden sonra ciddi bir parasal genişleme yaptı. Parasal genişleme, bu paralar üretime ve yatırıma aksın diye yapıldı ama paralar üretime ve yatırıma akmaktan ziyade, sürekli varlıklara yöneldi. Varlıklara yönelince de balonlar oluştu. Daha sonra Fed, bir geri çekilme yaptı. Bu geri çekilme döneminde de kriz çıkma durumu ortaya çıktı. Politikalar tam normalleşmeye başlamışken Covid-19 patladı ve ciddi bir parasal genişleme daha oldu ve Fed’in bilançosu, 10 trilyon dolarlara kadar geldi.
“Enflasyonist dönem gelince, faizler arttı”
Bu paralar, ‘varlık fonu’ dediğimiz emtiya fiyatlarını patlattı. Kripto varlıklara akışlar oldu. Hisse piyasaları, tarihte görülmemiş seviyelere çıktı ve hemen ardından enflasyonist dönem geldi. Enflasyonist dönem gelir gelmez, Fed faiz artırmalara başladı. Agresif faiz artırımlarıyla beraber, birtakım riskler oluşmaya başladı.
“Nakit akış ihtiyacı ortaya çıktı”
Bankalar, ellerinde dünyanın en güvenilir varlığı denilen Amerikan devlet tahvillerini tutuyorlar. Bu devlet tahvilleri önceden alındığı ve bunların faizleri ileri vadeli olduğu için, ABD çok uzun vadeli borçlanabiliyor. Bu kağıtları zamanında 0,25 gibi faizlerle aldılar. Bugün Amerikan tahvil faizleri yüzde 5’lere yakın seviyede. Siz kağıtları mecburen iskontolu satmak durumunda kalıyorsunuz. Oysa siz, ne kadar vadeniz kaldıysa, o kadar vadelik kazançtan vazgeçip bu karı satmak zorunda kalıyorsunuz. Bankalar, bu kağıtları elden çıkarmak zorunda kaldılar, çünkü piyasada faiz artışı ile beraber, ekonominin resesyon emaleri göstermesiyle, ciddi bir nakit akış ihtiyacı ortaya çıktı. Bu nakit ihtiyacı karşılanmayınca, hisse satımları meydana geldi.
“Rant kapitalizmin devam etmesi önemli”
Bu durum bekleniyordu. Varlık balonlarının, faiz artırım süreci ile beraber sistematik risk yaratacağı belliydi. Amerikan kapitalizmin şöyle doğası vardır; Birtakım finansal genişlemeler yaparlar ve ekonomiyi ısıtırlar. Ekonomi ısınınca eğer enflasyon olmuyorsa yola devam ederler, enflason oluyorsa faiz arttırımı ile ekonomiyi biçerler. ABD için önemli olan, rant kapitalizmin devam etmesidir.”
