Sinemalarımızdaki gösterimi sürmekte olan Damien Chazelle filmi “Babil”, Hollywood’un sessiz filmler dönemini ve ses kullanımına geçiş aşamasını ele alan, 190 dakikalık süresine rağmen sıkılmadan izlenen bir yapım. “Whiplash” (2014) ve “Âşıklar Şehri” (2016) gibi filmleriyle tanıdığımız Chazelle, Brad Pitt, Margot Robbie gibi yıldız oyuncuların yanı sıra Diego Calva gibi genç bir yeteneği de başarıyla kullanarak bir tür Hollywood arkeolojisi gerçekleştiriyor “Babil”de.
Filmin ilginç yönlerinden biri, karşımıza çıkan karakterler büyük çoğunlukla hayali olsa da gerçek kişilerden ilham alınmış durumda. Bunlardan biri de filmde hem oyuncu hem de senaryo yazarı bir karakter olarak tanıdığımız Lady Fay Zhu. Filmde Li Jun Li tarafından canlandırılan Fay Zhu’nun gerçek yaşamdaki karşılığı ise Hollywood tarihindeki ilk Çinli aktrist olarak tanınan Anna May Wong.
SİNEMA, RADYO, TİYATRO, MODA
1905’te Los Angeles’ta doğan ve hayata 1961’de veda eden, gerçek adı Wong Liu Tsong olan Anna May Wong, Taishan kökenli, çamaşırhane işleten Çinli bir ailenin çocuğu. Sessiz ve sesli film döneminin aranan yüzlerinden biri olduğu gibi radyo, tiyatro, televizyon ve moda dünyasında da çok ün kazanmış bir isim var karşımızda
Çin mahallesinde çekilen filmleri göre göre içine bir ateş düşüren ve sinema âşığı bir genç kız olarak erken yaşta sektöre adım atan, “Bağdat Hırsızı” (1924) gibi sinema tarihinde iz bırakmış bir filmde rol almayı başaran Wong, bu filmde Douglas Fairbanks’le birlikte kamera karşısına geçerek geri dönülemez bir yola girmiş. “Ejderhanın Kızı” (1931), “Şanghay Ekspresi” (1932) gibi filmlerle ününe ün katan oyuncunun 1934’te “Hollywood’un en iyi giyinen kadını” seçildiğini de belirtelim. Bir ara Avrupa’ya giderek kariyerine farklı bir parantez açan Wong’un başının belası ise kısaca “Hays Kodu” olarak bilinen “Film Üretim Yasası” olmuş.
YAŞAMI FİLM OLUYOR
Filmlere ağır bir sansür getiren, suç ve cinsellik içeren sahneleri yasakladığı gibi dinsel konularda da aşırı hassas davranılmasını gerektiren bu yasa, senaryolarda farklı ırklardan karakterlerin birlikteliğini engellemesiyle de biliniyor. Yasanın Hollywood’daki pratik karşılıklarından biri de Anna May Wong’un kariyerine uygun roller alamaması olmuş ve 1920’lerin başında gayet parlak biçimde başlayan kariyeri yavaş yavaş inişe geçmiş.
Çin’i ziyaret ederek atalarının köyünü gezen ve Çin kültürünü inceleyerek köklerinden kopmamaya çalışan Wong’un yaşamında dikkat çeken noktalardan biri de işgal döneminde Japonya’ya karşı direniş savaşını maddi ve manevi olarak desteklemesi. Öyle ki kaleme alınan biyografilerinde bu dönem için “Çin’e yardımcı olmak için meslek yaşamını ihmal ettiği” notu düşülüyor.
2022’de, Amerikan kültürüne katkıları ve ayrımcılığa karşı duruşu nedeniyle, sessiz film döneminin diğer dört kadın yıldızıyla birlikte yüzü 25 centlik bozuk paralara basılan Wong’un “Babil” filminde anımsanması da Hollywood’da derin bir iz bıraktığının ve unutulmadığının göstergesi.
Son olarak, Anna May Wong’un yaşamının, senaryosu David Henry Hwang tarafından yazılan bir filme konu edileceğini de ekleyelim. Filmde Wong’u Gemma Chan canlandıracak.
Tunca Arslan
