Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan, Çin Halk Cumhuriyeti ve Güney Afrika’nın oluşturduğu BRICS, liderler düzeyinde 14. kez toplanıyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Soğuk Savaş stratejisini derinleştirdiği döneme denk gelen zirvede BRICS’in alacağı tutum dikkatle izlenecek. Zira gelişmekte olan ülkelerin başat aktörlerini temsil eden BRICS, dünya nüfusunun yüzde 40’ını, küresel Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yüzde 23’ünü, mal ticaretinin de yüzde 18’ini oluşturuyor. Bununla birlikte küresel maden rezervinin yüzde 60’ını elinde bulunduran BRICS ülkeleri, tahıl ürünlerinin ise yüzde 40’ını üretiyor.
Zirveye çarşamba günü ev sahipliği yapacak Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, mayıs ayında BRICS Dışişleri Bakanları Toplantısı’na gönderdiği mesajda hegemonya siyasetine karşı çıkma, Kuzey-Güney arası gelir adaletsizliğini azaltma ve Soğuk Savaş mantığını terk etme çağrısı yapmıştı. Benzer vurguların BRICS Liderler Zirvesi’nde ileriye taşınması beklenirken, İngiliz siyasi yorumcu Carlos Martinez, Çin’in Global Times gazetesi için kaleme aldığı makalede bunun nedenini şu ifadelerle açıkladı:
“Tüm BRICS üye devletleri tarihte ya emperyalizm tarafından ezilmiş ya da kendileri sömürgecilik karşıtı kurtuluş mücadelelerine yardım sağlamıştır. Bu aktörlerin hepsi, zenginlik ve gücü bir avuç zengin ülkede toplayan ve diğerlerini marjinalleştiren emperyalist bir dünya sistemi altında acı çektiler. Hal böyle olunca, bu ülkelerin her birinde anti-hegemonik fikirler derinden kök salmıştır ve BRICS forumunun çalışması önemli ölçüde hegemonyacılığa karşı çıkmak ve çok taraflılığı desteklemek için el ele vermeye odaklanmıştır. Bu tarihsel ve siyasi karakter, BRICS’i NATO gibi Batı liderliğindeki bloklardan derinden farklı kılıyor. NATO’nun temel rolü, ABD hegemonyacılığını pekiştirmek, savunmak ve genişletmek ve Yeni Amerikan Yüzyılı Projesini yürütmektir. Bu arada Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi’nin belirttiği üzere yakın zamanda servis edilen AUKUS’un amacı da ABD öncülüğündeki hegemonik sistemi devam ettirmek ve uzun erimli çıkarlarını bölgenin üste tutmaktır. BRICS’in tarihi misyonu esasen hukuka ve Birleşmiş Milletler’e (BM) dayalı çok kutuplu bir uluslararası düzeni pekiştirmek, savunarak genişletmek ve küresel Kuzey ve Güney arasındaki yüzyıllarda devan eden az gelişmişlik ile yerleşik eşitsizliğin üstesinden gelmektir.”
YENİ ÜYELERLE G7’Yİ GERİDE BIRAKABİLİR
ABD hegemonyasına tepkinin giderek yükseldiği dönemde çok kutupluluğu savunan ülkeler için BRICS kapısının açılması da gündemde. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin yaptığı açıklamada, BRICS içinde yeni üyelikler için uzlaştı olduğunu duyururken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’na katılacak genç girişimciler, mühendis ve bilim insanları ile yaptığı toplantıda BRICS çerçevesinde Türkiye’ye özel önem ayırarak Ankara’ya ilk mesajı gönderdi.
Kremlin’in resmi sitesinde yer alan açıklamaya göre, Rusya lideri Putin, karşılıklı ticaretin Çin ile yüzde 34, Hindistan ile yüzde 87 oranında arttığı bilgisini verdikten sonra “Türkiye ile ticaretin yılın ilk yarısında ne kadar arttığını biliyor musunuz? Yüzde 230.” ifadesini kullandı. Türkiye’nin yüksek enflasyon ve benzeri sorunları olmasına karşın gelişim ve avantajları olduğunu söyleyen Putin “Birlikte çalışırsak ve istersek, o zaman sadece artıları alırız.” dedikten sonra “BRICS çerçevesinde” diye eklemişti.
BRICS geçen yıl Bangladeş, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Uruguay’ı Yeni kalkınma Bankası’na üye yapmıştı. Ayrıca geçen ayki BRICS Dışişleri Bakanları toplantısına Arjantin, Mısır, Endonezya, Kazakistan, Nijerya BAE, Suudi Arabistan, Senegal ve Tayland temsilcileri katılmıştı. Global Times’da yer alan habere göre, bu ülkelerden bazılarının liderler zirvesine katılması bekleniyor. Uzmanlar yeni üyeliklerin gerçekleşmesi halinde BRICS’in G7’yi umulandan daha kısa sürede geride bırakabileceğinin altını çiziyor.
