19. Shangri-La Diyaloğu Singapur’da sürüyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Japonya’nın toplantıdaki sürekli kışkırtmalarına rağmen, Güneydoğu Asya’da en çok nüfusa sahip olan Endonezya başta olmak üzere Güneydoğu Asya ülkeleri peş peşe yaptıkları açıklamalarda taraf tutmayacaklarını belirtti.
Endonezya Savunma Bakanı Prabowo Subianto, 11 Haziran’da yaptığı konuşmada Endonezya’nın tüm büyük güçlere saygı duyduğunu ve bu nedenle herhangi bir askeri ittifaka katılmayacaklarını vurguladı.
Asya’nın emperyalizm ve sömürgecilik tarafından zehirlendiği tarihine dikkat çeken Prabowo, Çin’in anti-emperyalist hareketin öncüsü ve öteden beri Endonezya’nın iyi bir dostu olduğunu belirtti.
Çin’in bilgeliği ve yardımseverliğiyle sorumluluk üstleneceğine inanan Prabowo, tüm ülkeleri Çin’in şahlanışına saygı duymaya çağırdı.
Endonezya Savunma Bakanı Prabowo, Fransa Savunma Bakanı Sebastien Lecornu ve Japonya Savunma Bakanı Nobuo Kishi, Shangri-La Diyaloğu kapsamında 11 Haziran’da düzenlenen ikinci genel oturumda, “çok kutuplu bölgedeki jeopolitik rekabeti yönetme” konusunda art arda konuşmalar yaptılar.
Asya’nın, özellikle Güneydoğu Asya’nın yüzyıllardır emperyalizm, büyük güç yönetimi ve sömürgeciliğin kavşak noktası olduğuna değinen Prabowo, “Bu zorlukların üstesinden gelmenin bir yolunu bulduk. Köleleştirilme ve sömürgecilik altında kalma konusundaki ortak tecrübelerimiz, bizi barışçıl ve dostane bir ortam için çalışmaya yönlendirdi.” dedi.
Endonezya’nın ülkeler arasındaki fikir ayrılıklarını “Asya tarzıyla” çözeceğini vurgulayan Prabowo, her ülkenin kendi yoluyla ve herhangi bir silahlı güce başvurmadan karşılıklı çıkar ve yarara dayalı yöntemlerle meydan okumaları çözebileceğini, aynı zamanda komşu ülkeleri ve büyük güçlerle elverişli ilişkileri koruyabileceğini kaydetti.
Prabowo, “Tutumuz çok açıktır, yani tüm büyük güçlere saygı duyuyoruz. Bloksuzluğu seçip herhangi bir askeri ittifaka katılmayacağız. Ayrıca tüm komşularımızın ve bölgedeki tüm büyük güçlerin çıkarlarına saygı duymak da çok önemlidir.” ifadelerini kullandı.
Dörtlü Güvenlik Diyalogu (QUAD) ve ABD-İngiltere-Avustralya Üçlü Güvenlik Ortaklığı’nın (AUKUS) bölgesel sorunların çözülmesine uygun olan “Asya tarzı”na uyup uymadığına ilişkin soruları yanıtlayan Prabowo, dünya ülkelerinin kendi önceliklerini ve güvenlik ihtiyaçlarını belirlemeleri gerektiğini vurgulayarak Endonezya’nın söz konusu askeri ittifak yaklaşımlarına katılmadığının altını çizdi.
Prabowo, aynı zamanda dünya ülkelerinin Çin’in ulusal çıkarlarına ve Çin’in ulusal şahlanışına saygı duyması gerektiğini dile getirdi.
Japonya Savunma Bakanı Nobuo Kishi, Prabowo’dan sonra yaptığı konuşmada, nükleer silaha sahip Rusya, Çin ve Kuzey Kore’yi “kuralları görmezden gelen özneler” olarak açıkça itibarsızlaştırdı. Güneydoğu Asya ülkelerini “iş birliği” yapmaya çağıran Nobuo Kishi, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri müdahale gerekçesiyle, kurallara dayalı bir uluslararası düzenin sürdürülmesi için tarihi bir kavşakta bulunulduğunu kaydetti.
ABD ve Japonya, toplantı sırasında Güneydoğu Asya ülkelerini “Çin’e direnmeye” teşvik etmeye devam etti. Asahi Shimbun’da konuyu bilen kişilere atıfta bulunularak bildirildiğine göre, ABD Savunma Bakanı Llyod Austin, 10 Haziran’da ASEAN ülkeleri heyet başkanlarıyla yapılan bir gayri resmi bir toplantıda ASEAN’ı Çin’e yönelik tepkileri güçlendirmeye çağırmıştı.
Austin, 11 Haziran’daki konuşmasında ise ABD’nin “Hint-Pasifik” ortakları arasındaki iş birliği ve dostluğundan bahsederek “saldırganlık ve zorbalık” içermeyen bir Asya inşa etme arayışında olduklarını iddia etti.
Ancak Endonezya gibi Güneydoğu Asya ülkeleri taraf olmak istemediklerini ifade ettiler. Malezya Savunma Bakanı Hishammuddin Tun Hüseyin, 11 Haziran’da yaptığı konuşmada “ASEAN kendi yolunu belirleyecek. ABD’nin talepleri ne olursa olsun, bu taleplerin sadece ABD’nin değil, ASEAN’ın da çıkarına uyması gerekir. ” dedi.
Kamboçya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Samdech Pichey Sena Tea Banh, Kamboçya’nın bağımsız ve egemen bir devlet olduğunu ve anayasasında belirtildiği gibi kendi kaderini belirleme hakkına sahip olduklarını söyledi.
Çin Devlet Konseyi Üyesi ve Savunma Bakanı Wei Fenghe, dün devam eden 19. Shangri-La Diyaloğu’nda yaptığı konuşmada, Çin’in savunma amaçlı askeri politikasına sıkı sıkıya bağlı olduğunu, Çin ordusunun her zaman barışı hedefleyen bir güç olarak ulusal egemenliği, güvenliği ve kalkınma çıkarlarını kararlılıkla koruyacağını kaydetti.
Wei, “Barışçıl yeniden birleşme Çin halkının en büyük arzusudur ve elimizden gelenin en iyisini yapmaya hazırız. Çin’in sözde “Taiwan’ın bağımsızlığını” hedefleyen herhangi bir bölücü faaliyet karşısında bedeli ne olursa olsun, savaşmaya hazırız. Hiç kimsenin Çin ordusunun kararlılığını ve gücünü hafife almaması gerekir.” diye konuştu.
