Derleyen: Zülal Çelik
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) geçen yıl Ekim ayında düzenlenen 20. Ulusal Kongresi'nin açılış oturumunda Güzel Çin Girişimi'ni ilerletme çağrısında bulunarak, Çin'i modern bir sosyalist ülke haline getirmek için doğaya saygı duymanın ve korumanın şart olduğunu vurguladı.
Çin’in 19. Ulusal Kongre'sinde Parti Tüzüğü'ne ilk kez, 'Berrak suların ve gür dağların paha biçilmez bir değer olduğu bilincinin kazandırılması' gerektiği yazıldı ve 'kirlilikle savaş' üç büyük mücadeleden biri olarak listelendi. Yeşil ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik bu felsefe, yeni dönemde Çin'i tanımlayıcı en önemli özelliklerden biri olarak tasvir edildi
Çin’in, “yeşil gelişmeyi içeren modernleşmesi” siyasi sahnede de ön plana çıkmaya devam ediyor. Başkent Beijing’de 5-13 Mart arasında düzenlenen İki Toplantı’nın sona ermesinin ardından, Çin Ulusal Halk Meclisi, (ÇUHM) Çin’in farklı eyaletlerinde, ulusal ve yerel sosyoekonomik kalkınma alanlarında pek çok önerge sundu. Shanxi Eyaleti de bu eyaletlerden birisi olup, toplam da 254 önerge sunuldu. Delegasyonun ortak önerileri arasında; Taiyuan Enerji Düşük Karbon Kalkınma Forumu'nun düzenli bir uluslararası etkinlik haline getirilmesi ve Sarı Nehir Havzasının ekolojik korunması yer aldı.
Hükümetin enerji üretimi için hızlı adımlar atmasıyla birlikte China Energy de, Sarı Nehir'in üst kesimlerinde türünün en yüksek irtifa tesisi olan Maerdang hidroelektrik santralinin inşasını hızlandırdı. Qinghai Maerdang Co Ltd'nin müdür yardımcısı Li Hongxin, Mart 2024'te tesisisin faaliyete geçmesinin beklendiğini söyledi.
“ÇİN’İN DÜŞÜK KARBON STRATEJİSİ ÖVGÜYE DEĞER”
Karbon yoğunluğu veya GSYİH birimi başına karbon emisyonu, 2012 ile 2021 arasında yüzde 34,4 azaldı. Benzer şekilde, on yıl önce yüzde 68,5 olan kömür kullanımı, 2021'de ulusal enerji tüketiminin yüzde 56'sına düşürüldü. Çin’de 2060'tan önce karbon nötrlüğü elde etmek hedefinin çalışmaları, hızla devam ediyor. Kamboçya hükümetinin baş sözcüsü Phay Siphan, Çin'in düşük karbon stratejisinin övgüye değer olduğunu söyledi. 'Çin, küresel karbon emisyonlarını azaltma ve yeşil kalkınmayı destekleme taahhüdünü gerçekten gösteriyor.' İfadesini kullandı.
Ulusal Enerji İdaresi'nin yaptığı açıklamaya göre, Çin'in rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretimi 2022'de toplam 1,19 trilyon kWh oldu ve ilk kez 1 trilyon kWh sınırını aştı.
Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi tarafından Ocak ayında yayınlanan Yeni Çağda Çin'in Yeşil Kalkınması başlıklı bir teknik incelemeye göre, hidroelektrik, rüzgar enerjisi ve fotovoltaik kurulu kapasitenin her biri 300 milyon kilovatı aşarak dünyanın en yüksekleri arasında yer aldı.
Çin, 30 milyondan fazla eskimiş ve ağır emisyonlu aracı aşamalı olarak piyasadan kaldırdı ve dünyanın en büyük yenilenebilir enerji yatırımcısı, üreticisi ve kullanıcısı olmasının yanı sıra dünyanın en büyük yeni enerjili araç pazarı haline geldi.
Siyasi sahnede, “Su Kirliliğini Önleme ve Kontrol Yasası” ve “Yangtze Nehri Koruma Yasası” da dâhil olmak üzere bazıları su kaynaklarının korunmasına odaklanan yaklaşık 30 çevre yasası ve yönetmeliği hazırladı veya revize etti.
Küresel iş birliği açısından Çin, gelişmekte olan ülkelerin çevresel yönetişimlerini iyileştirmelerine yardımcı olmak için, 31 ortağıyla birlikte 'Kuşak ve Yol' inisiyatifi yeşil kalkınma ortaklığı girişimini başlattı.
“MESELE ESKİ BİR DÜNYAYI YIKIP YENİSİNİ YAPMAK DEĞİL”
Uzmanların ortak görüşü; yeşil enerji dönüşümü teknolojik atılımlara ve uluslararası iş birliğine ihtiyaç duyar.
Soochow Üniversitesi'nde profesör olan Victor Gao, yeşil kalkınmayı sürdürmenin yalnızca doğanın korunmasına yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda ekonomik temettüler de getireceğini söyledi: 'Çevreyi korumadan kalkınmanın sürdürülebilir olamayacağı fikrini tamamen benimsedik ve iklim değişikliğinin etkilerinin en aza indirilmesi gerektiğine hemfikir olmak istiyoruz. Bence bu, Çin'in gerçekten büyük bir lider olmasını ve insanlığın çevreyi bir bütün olarak koruma, yeşil kalkınmayı sağlama ve aynı zamanda insanlığı, bu iklim değişikliği felaketinden kaynaklanan herhangi bir olumsuz etkiye karşı koruduğu bir mücadele.” dedi.
Uluslararası iş birliğinin önemine de değinen Gao, 'Çin, aynı zamanda dünyanın geri kalanına uluslararası iş birliğinin nasıl yapılması gerektiğini gösteriyor. Çin'in mesajı, iş birliği ve daha çok uluslararasılaşma ve küreselleşme.” dedi.
Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK) 14. Ulusal Komitesi üyesi Liu Zhongming'e göre ise, Çin'in sürdürülebilir kalkınmayı kolaylaştırmak için yeşil enerji inovasyonunu hızlandırması ve uluslararası iş birliğini derinleştirmesi gerekiyor.
Dalian Kimyasal Fizik Enstitüsü müdürü ve Çin Mühendislik Akademisi'nde akademisyen olan Liu, 'Mesele eski bir dünyayı yıkıp yenisini yapmak değil. Bunun yerine endüstriyel gelişme ve karbon azalımı uyumludur ama bu, fosil yakıtların mutlak miktarının azalacağı anlamına gelmez. Kritik mesele nasıl kullanılacağıdır. Liu, 'Fosil yakıtları, üretimi basitçe azaltmadan olabildiğince temiz bir şekilde kullanıyoruz. Bu nedenle, bir sistem oluşturmak için her türlü enerji kaynağını birbirine bağlamaya yardımcı olacak temel teknolojilerde bir atılım gerekiyor.' dedi.
Liu, farklı endüstriler arasında daha fazla koordinasyonun ve uluslararası ölçekte iş birliğinin, düşük karbonlu, enerji açısından güvenli bir geleceği güvence altına almak için kritik öneme sahip olduğunu söyledi.
Politika düzeyinde, çeşitli endüstrilerin birleştirmesi gerektiğini de vurgulayan Liu, Endüstriyel sistemin modernizasyon standartlarını karşılamak için temel endüstrilerimizin düşük karbonlu ve aynı zamanda akıllı hale gelmesi gerektiğine inanıyorum. Uluslararası iş birliğini de güçlendirmemiz gerekiyor, ancak öncül enerji güvenliğimizi sağlamalıyız.” dedi.
ÇİN’İN ULUSLARARASI YEŞİL İNŞA HEDEFİ
Chinadaily’de yer alan bir habere göre; yurt içinde, Çin çalışmalarına devam ederken, küresel olarak, diğer ülkelerin yeşil büyümeyi sürdürmelerine de yardımcı oluyor.
Kenya'nın çölle kaplı Garissa ilçesinde, Doğu ve Orta Afrika'daki en büyük güneş enerjisi santrali olan Çin tarafından 2019’da kurulan ve finanse edilen bir güneş enerjisi santrali, Kenya'yı yeşil enerji yeterliliğine ulaşma yoluna soktu ve binlerce aileye istihdam sağladı.
International Solar Alliance genel müdürü Ajay Mathur, 'Çin, dünya çapında ve özellikle Afrika'daki en büyük güneş enerjisi ekipmanı tedarikçisidir.' dedi.
Mathur, Afrika'da kullanılan birçok güneş paneli ve pilin Çin menşeli olduğuna dikkat çekerken, Afrika'nın güneş enerjisi geliştirme arayışını gerçekleştirme konusunda Çin'in katılımının ve büyük potansiyelinin altını çizdi.
Afrika ülkelerinin yanı sıra Çin, yeşil kalkınma felsefesini dünya genelinde çok daha fazla ülkeyle paylaşıyor. Şili'nin başkenti Santiago, toplu taşıma sistemini yenileme ve temiz hareketliliği ilerletme planlarının bir parçası olarak Çin'den elektrikli araçlar alıyor.
Kalkınmayı desteklerken biyolojik çeşitliliğin korunmasına da önem verilmektedir. Örneğin Çin-Laos Demir yolu inşaatında fil yaşam alanlarını korumak için birçok tünel uzatıldı ve yolların yerini köprüler aldı.
Suudi Ulusal Bitki Örtüsü Geliştirme Çölleşmeyle Mücadele Ulusal Merkezi Kurumsal İletişim Direktörü Abdulrahman Aldakhil ise 'Çin'in yeşil kalkınmasının küresel sürdürülebilir kalkınmaya katkısı göz ardı edilemez ve aynı zamanda diğer ülkelerin yeşil kalkınmasına da örnek teşkil ediyor.' dedi.
Aldakhil ayrıca 'Çin'in çevreyi korumak için uluslararası iş birliğini teşvik etmesi, sorumluluk duygusunun bir tezahürüdür.' dedi. 'Çin'in yeşil kalkınma konusundaki deneyimi öğrenmeye değer. 'Çin için, insanlık ve doğa arasındaki uyumu aramak ve asla çevre pahasına ekonomik büyüme peşinde koşmamaktır. Çin'in modernleşme yolunun özü budur.” diye vurguladı.
