Çin ve Azerbaycan, ilişkileri her zaman istikrarlı olan iki ülke. Dünyada ne olursa olsun, Bakü ile Beijing arasındaki ilişkiler sağlam ve sarsılmaz kaldı. Böylesine bir ilişki ancak taraflar politikalarını pragmatik yaklaşımlar üzerine kurduklarında, ortak çıkarlara bağlı olduklarında ve yükümlülüklerini çok ciddiye aldıklarında tesis edilir ki bu modern siyasette yayın değildir. Azerbaycan ve Çin son zamanlarda ne resmi düzeyde temas kuruyorlar, ne de birbirleri hakkında açıklama yapıyorlar. Bu durum akıllara ilişkilerin durma noktasında olduğunu getirmemeli. Aksine, taraflar çok acele etmeden, ne yaptığını bilerek ve her iki tarafın da çıkarları doğrultusunda hareket ediyor.
Uluslararası Uzman Kulubü olan EurAsiaAz’ın yöneticisi ve Azerbaycan haber ajansı Baku Tribune Genel Yayın Yönetmeni Seymur Mehmedov’un CGTN’e yaptığı değerlendirmeye göre, bu süreç yakın zamanda başlamadı. Büyük İpek Yolu, binlerce yıl önce iki ülkeyi birbirine bağladı. Modern Avrasya için hızla değişen jeopolitik koşullarda Bakü ve Beijing’in sadece daha fazla iş birliğine muhtaçtır. Zira Avrasya ve dahası küresel lojistik sistemi Çin ve Azerbaycan olmadan yapamaz.
Memedov’un makalesinden öne çıkan diğer satırları şöyle özetlemek mümkün:
“Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 17 Ocak'ta Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu sırasında CGTN'ye bir röportaj verdi. Bu detaylı ve anlamlı röportajda Çin tarafının en çok ilgilendiren şey Azerbaycan liderinin Orta Koridor konusundaki yaklaşımı olmalı. Aliyev, Azerbaycan’ın Orta Koridor ile ilgili girişimlere tam destek verdiğini ve sorumluluklarının büyük bir bölümünü tamamladığını vurguladı.”
“Çin ve Azerbaycan ekonomi, tarım, yüksek teknoloji, sağlık ve kültürün çeşitli sektörlerinde iş birliği yapmaktadır. Örneğin, Çinli şirketler kurtarılmış bölgelerdeki projelerde yer alıyor. Buna karşılık, Azerbaycan şirketleri de Çin pazarına giriyor ve Çin'de iş bağlantıları kuruyor. Geçen yıl, karşılıklı ticaret neredeyse yüzde 20 oranında büyüdü. Çin tarafı, Azerbaycan Büyükelçisi Guo Min aracılığıyla, ikili ticaretin ölçeğini genişletme, ticaret ve yatırım prosedürlerini basitleştirme niyetini zaten açıklamıştı. Çin, altyapı, dijital ekonomi, yeşil enerji, finans ve benzeri alanlarda Azerbaycan ile iş birliği içinde daha büyük Çinli şirketleri sürece dahil etmeyi planlıyor. Buna karşılık, Azerbaycan şirketlerinin fuarlara katılım ve e-ihracat yoluyla Çin pazarına girmeleri için destek yoğunlaştırılacak. Böylece her iki ülkenin işletmeleri ve insanları bu iş birliğinden yararlanabilecektir. Buna karşın tekrar ermek de fayda var: İkili ilişkilerin ulaştırma ve lojistik başlığı sadece ülkelerimiz için değil tüm Avrasya için önemlidir.”
DAHA KISA VE HIZLI ROTANIN ADI
“Orta Koridor neredeyse Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin merkezi güzergahı ile çakışmaktadır. Azerbaycan bu görkemli Çin projesinde neredeyse en başından beri aktif olarak yer almıştır. Bu girişimde Azerbaycan, tüm rotaların ve iletişimin birleştiği bir tür lojistik merkez rolünü oynamakta. Bu açıdan bakıldığında Azerbaycan Çin'i özellikle ilgilendirmektedir. Cumhurbaşkanı Aliyev, Azerbaycan'ın Kuzey-Güney ve Doğu-Batı koridorlarının birleştiği tek ülke, dünya okyanusuna erişimi olmayan, uluslararası bir lojistik ve ulaşım merkezi haline gelen tek ülke olduğunu defalarca vurguladı. Bu fikri CGTN ile yaptığı son röportajda tekrarladı.”
“Orta Koridor, tam olarak faaliyete geçmesinin ardından Kuzey Koridoru’na kıyasla daha rekabetçi hale gelebilir. Bu rota yaklaşık 2 bin 500 kilometre daha kısadır ve ön hesaplamalara göre, burada demiryolu ile teslimat, Kuzey rotası boyunca olduğundan bir hafta daha az zaman alacaktır. Örneğin, bu rota malların Çin'den Türkiye'ye 10-12 günde, Çin'den AB'ye ise 14 günde teslim edilmesini sağlıyor. Deniz yoluyla nakliyenin üç ila dört kat daha uzun sürdüğünü unutmayın. Bunun aynı zamanda Çin mallarının Avrupa'ya teslimatı için en güvenli ve en istikrarlı rota olduğu vurgulanmalıdır. Bu nedenle Orta Koridor, kıtadaki durum normalleştiğinde ve kuzey yönleri restore edildiğinde bile geçerliliğini koruyacaktır. Bu rota şimdiye kadar kendini gösterme fırsatına sahip olamadı çünkü rota üzerindeki tüm devletler buna hazır değildi. Bugün ise durum değişiyor. Bugün durum çok hızlı bir şekilde değişiyor.”
REKOR SAYIDA TREN
“Orta Koridor boyunca geçen yıl Çin'den Avrupa'ya rekor sayıda tren gönderildi ve bir yıl önceki aynı döneme göre Azerbaycan'dan transit olarak yüzde 75 daha fazla kargo geçti. Kuşkusuz, hem Çin hem de Azerbaycan projenin uygulanmasından fayda sağlıyor. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in CGTN ile yaptığı röportajda belirttiği gibi, Kuşak ve Yol İnisiyatifi sayesinde, Kuzey-Güney ve Kuzey-Batı rotaları boyunca kargo taşımacılığı da yoğunlaştı.. Çin tarafından başlatılan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu projesi, bu güzergahın Hazar Denizi'ne çıkması nedeniyle Orta Koridor'un önemini artıracaktır.”
“Elbette ülkelerimizin ekonomilerinin ve bölgelerinin büyüklüğü ve küresel ekonomideki yerleri çok farklı. Çin küresel sorumlulukların farkında olduğu için “herkes için fayda” ilkesini takip etti ve dünyanın ikinci büyük ekonomisi oldu. Çin’in başlattığı Ortak Geleceğe Sahip Topluluk kavramının temeli bu ilkeden kaynaklanmaktadır. Şunu söylemeliyim ki; bu kavramın barındırdığı değerler Azerbaycan’a yakındır. Bakü yönetimi bölgesel düzeyde ortak yarar, iş birliği ve barış fikrini desteklemektedir. Azerbaycan liderinin belirttiği üzere ‘Çin bu işi küresel ölçekte yapıyor. Azerbaycan ise bunu bölgesel ölçekte yapıyor ancak aynı felsefeyi takip ediyoruz ve işe yarıyor.”
“Dünya hiçbir zaman Çin ve Azerbaycan'ı adil olarak değerlendirmedi. Buna karşın iki ülke hedeflerinde başarılı olmak konusunda değişmedi. Bugün asıl amaç Orta Koridor’da hataları ayıklamak ve gelişmektir. Hiç şüphe yok ki Orta Koridor yakın zamanda tam güçle çalışacaktır.”
