COP15 olarak bilinen Birleşmiş Milletler (BM) biyolojik çeşitlilik zirvesinin ikinci bölümü 7 Aralık’ta Kanada’nın Montreal kentinde başlayacak. Bu küresel bir etkinlik ve 190’dan fazla tarafı temsil eden delegeler, ‘’2020 Yılı Sonrası Küresel Biyolojik Çeşitlilik Çerçevesi’’ (çerçeve) ile ilgili olarak görüşecekler. ‘’Çerçeve’’ onaylanırsa, küresel sorunların üstesinden gelmede insan dayanışmasının önemli bir başarısı haline gelecek. Bu, bölünme ve çatışmanın yaygın ve uzlaşma ve ortak eylemin az olduğu günümüzde daha fazla olağanüstü bir durumdur. COP15’e başkanlık eden Çin, bu hedefe ulaşmak için elinden gelenin en iyisini yapıyor.
“BU SEFER DURUM ÖZEL”
Bu sefer durum özel. Birleşmiş Milletler’in (BM) genel düzenlemesine göre, Covid-19 salgını yüzünden ilk bölümün geçen yıl Çin’in güneybatısındaki Yunnan eyaletinin Kunming kentinde başarılı bir şekilde yapılmasından sonra COP15’in ikinci bölümü Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Sekretaryasının bulunduğu Montreal kentine taşındı. Zirveye hala başkanlık eden Çin, konferansın önemli ve siyasi meselelerine liderlik ediyor. Çin, bu kez Ekoloji ve Çevre Bakanlığı, Yunnan Eyaleti Halk Hükümeti ve Dışişleri Bakanlığı’ndan oluşan resmi bir heyeti Montreal’e gönderdi. Toplantının yeri değişmesine rağmen, Çin’in başkanlığının farklı sorumluluklarını yerine getirmesini ve üstlenmesini etkilemedi.
‘’Çerçevenin’’ onaylanması 190’dan fazla tarafın oybirliğini gerektiriyor, büyük ölçüde çalışma ve zorluklar tahmin edilebilir. Başkanlık olarak Çin’in, bütün delegeler arasında arabuluculuk yapmasına ve farklılıkları aşmak ve uzlaşmalar sağlamak amacıyla bir dizi ikili ve çok taraflı görüşmeyi organize etmesine ihtiyaç vardır. Çin tarafına göre, ilgili görüşmelerde olumlu ilerleme kaydedildi ve ‘’çerçevenin’’ yapısı ve temel ifadeleri, iddialı ve gerçekçi olacak ve gelişmekte olan ülkelerin endişelerini göz önünde bulunduracak şekilde temel olarak şekillendirildi.
ÇİN BAZI HEDEFLERİ FAZLASIYLA YERİNE GETİRDİ
‘’Aichi Hedefleri’’ dersleri not edilmelidir. Küresel Stratejik Plan 2011-2020 ve biyolojik çeşitlilik için Aichi Hedefleri 2010 yılında COP10’da onaylandı, 20 biyolojik çeşitlilik hedefinden sadece altısı kısmen başarıldı. Çin sadece küresel ortalamaya nazaran daha iyi bir performans göstermekle kalmadı, aynı zamanda bazı hedefleri fazlasıyla yerine getirdi. COP15’in başkanlığını yürüten Çin, en başından itibaren hedeflerin erişilebilirliği ve uygulanabilirliği ile ülkeler arasındaki gelişmişlik farklarına büyük önem verdi ve çerçeve konusundaki istişarelerde yapıcılık ve esneklik sergiledi.
Çin ve Kanada COP15 toplantısının ikinci bölümüne ev sahipliği yapma konusunda verimli ve yapıcı bir işbirliği yürüttü, o zaman iki ülke arasındaki diplomatik sorunlar bu işbirliğinin yapılmasına engel olmadı. Bu bir tür semboldür. Bazı insanlar bu toplantının sadece doğal dünyayı kurtarmak için bir ‘’çerçeve’’ oluşturmayacağını, aynı zamanda Çin ve Kanada arasındaki anlaşmazlığı düzelteceğini bile umuyor. Bu iyi niyet abartı olabilir, ancak gerçekler aslında tek taraflılık, jeopolitik ve ideolojik müdahale bir kez dışlandığında Çin ve Kanada adasındaki veya başka ülkeler arasındaki pratik işbirliğinin doğal bir sonuç olacağını kanıtladı. Küresel sorunların ciddiyeti, tüm insanlığın bu tür uluslararası işbirliğini güçlendirmesini gerektiriyor.
BM VERİLERİ ALARM VERİYOR
İklim değişikliği, çevre kirliliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybolması dünyadaki üç önemli çevre sorunudur. BM’nin açıkladığı verilere göre, türlerin yok olma hızı normal orandan 100 ila 1000 kat daha fazla ve 1 milyon tür insan faaliyetleri yüzünden yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.
Mevcut gidişat sağlam bir kararlılıkla durdurulamazsa, ya insanlık dünyadaki evini kaybedecek ya da biz kendimiz yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bir sonraki ‘’dinozorlar’’ olacağız. Çin halkı biyolojik çeşitlilik konusunda büyük bir farkındalığa ve anlayışa sahiptir. Çin Komünist Partisi (ÇKP) 20. Ulusal Kongresi raporunda, ‘’Çin modernleşmesinin insanlık ve doğa arasındaki uyumun modernleşmesi’’ olduğuna işaret edilmiştir.
ÇİN ÖVGÜ TALEP ETMİYOR
Çin, biyolojik çeşitlilik konusunu ve küresel biyolojik çeşitliliği koruma sürecinin desteklenmesini dünyadaki tüm yaşam çevresinin bakış açısından dikkate almaktadır. COP15 toplantısının ilk bölümünden bu yana Çin aynı zamanda Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin başkanlık heyetinin neredeyse 40 toplantısına ev sahipliği yaparak, sözleşmenin önemli toplantılarının hazırlığı ve görüşme süreci için örgütsel düzenleme ve rehberlik sağladı.
COP15 toplantısı Çin’in ilk kez, dünyanın en büyük çevre koruma konferansına ev sahipliği yapmasıdır. Çin’in, uluslararası nüfuzunu daha fazla göstererek, iyi bir iş yaptığı söylenebilir. Son yıllarda, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı sorunlarıyla baş etmede Çin, rolünü bir takipçiden aktif katılımcıya, mevcut lidere dönüştürdü. Bu sadece Çin’in modernleşmesinin gerektirdiği bir şey değil, aynı zamanda Çin’in modernleşmesinin ortak geleceğe sahip bir dünyayla uyumlu olmasının açığa çıkmasıdır.
Küresel sorunlar dünyada hiç kimsenin kaçınamayacağı ortak sorunlardır. COP15’in başarısı, insanlığın büyük önem arz eden sorunlarla başa çıkmada bir bütün olarak harekete geçmedeki becerisini temsil ediyor. COP15’in başkanlığını yürüten Çin, başından sonuna kadar uygulanabilir şekilde işleri iyi yapmaya odaklanıyor, övgü talep etmiyor, ancak her zaman hedefin başarısına kendi payına düşen katkıyı vermeyi garanti ediyor.
