Çin ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında gerilimin devam ettiğini belirten İsmet Özçelik’in açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“Çin ile ABD arasında gerilimdeki en önemli konu Taiwan konusu. ABD, Taiwan konusunda sürekli kışkırtma içinde. Nitekim kısa süre önce ABD Başkanı Joe Biden, Asya gezisine çıktı ve buralarda da kışkırtmalarını sürdürdü. ‘Çin müdahale ederse Taiwan’a askeri destek vereceğiz.’ dedi. Çin’in böyle bir şeyi kabul etmesi mümkün değil. ABD, daha önce Dışişleri Bakanlığı sitesinden ‘Tek Çin Politikası’ metnini çıkarmıştı. Bu da Çin’in tepkisine neden olmuştu.
Bu arada Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe ile ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin Singapur’da bir araya geldiler ve ilk kez yüz yüze görüştüler. Çin, ABD’nin Taiwan’ı bağımsızlık konusunda kışkırttığını belirtiyor. Bakan Wei Fenghe ‘Herhangi biri Taiwan’ı Çin’den ayırmaya cüret ederse, Çin ordusu, bedeli ne olursa olsun bir savaş başlatmaktan kesinlikle çekinmeyecektir.’ açıklaması yaptı. Bu açıklama Çin Savunma Bakanlığı internet sitesinde de yayınlandı. Çin’in bu tavrı karşısında ABD’den geri adım geldi. Austin, ‘Taiwan’daki durumun değişmesini istemiyoruz. Soğuk Savaş dönemine dönmeyeceğiz. Diyalogdan ve çözümden yanayız.’ dedi. Bu açıklama ABD’nin geri adım attığı şeklinde değerlendirildi.
RUSYA MERKEZ BANKASI FAİZİ DÜŞÜRDÜ
ABD’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar sonrasında ruble hızla değer kaybetmeye başlamıştı. Fakat daha sonra Rusya Merkez Bankası bir pozisyon aldı ve politika faizini yüzde 9’dan 20’ye çıkardı. Böylelikle rublenin değer kaybını durdurmuştu. Merkez Bankası ortam rahatlayınca da politika faizini adım adım aşağıya düşürdü. Geçen hafta 1,5 puan daha düşürülen politika faizi yüzde 9,5 oldu. Böylelikle Rusya Merkez Bankası bu hamlesiyle politika faizini şubat ayında başlayan operasyon öncesine geri çekmiş oldu. Enflasyon tahmin oranını da yüzde 18-23 aralığından yüzde 14-17 aralığına çekti. Avrupa’da enflasyonun iki haneli rakamlara yükselmesi beklenirken Rusya’nın beklentiyi aşağıya çekmesi ve buna göre politikalar izlemesi son derece önemli.
YUNANİSTAN’DAN GERİ ADIM
Bilindiği gibi Yunanistan, ABD’nin Rusya’ya yapmış olduğu yaptırımlar konusunda çok hızlı davranmıştı. Bu kapsamda Yunan unsurları 15 Nisan’da Atina açıklarında arızalanan Rus Tankerine el koydu. Yunan makamlar el koymaya gerekçe olarak yerel mahkemenin verdiği ‘AB ve NATO yaptırımları kapsamında olduğunu’ kararını gösterdi. Daha sonra işler değişmeye başladı. Rusya sert tepki gösterdi. Mahkeme el konulan Rus tankeri ile ilgili kararı bozup geminin yoluna devam etmesine izin verdi. Rus tankeri Eğriboz Adası’ndan demir almadan ABD devreye girdi. Washington, Atina yönetiminden Rus tankerindeki 107 bin ton İran petrolüne el konulmasını istedi. Washington yönetimi, petrolün başka gemilere boşaltılarak ABD’ye gönderilmesini talep etti. Mahkeme, 22 Mayıs’ta ABD’nin talebini kabul etti. Bu kez de Tahran yönetimi sert tepki gösterdi. İran Devrim Muhafızları da ‘Körfez sularındaki ihlallerini’ gerekçe gösterip 27 Mayıs’ta Basra’da seyreden iki Yunan tankerine el koydu. İran’ın kararlı duruşlu üzerine Yunan armatörler devreye girdi. Basra Körfezi’nde halen 17 Yunan bandıralı geminin seyir yaptığını da dikkate alan armatörler Atina hükümetine baskı yaptı. Mahkeme de bu kez aracı bir Yunan firmasının talebini kabul ederek, İran petrolüne el konmasına ilişkin önceki kararını bozdu. Yani bir anlamda Yunanistan hem Rusya hem de İran’a karşı geri adım attı.
AB KOMİSYONU BAŞKANI VON DER LEYEN UKRAYNA’DA
Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne (AB) başvurma konusu çok tartışılıyor. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen Kiev’e gitti. Burada Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile görüştü. Leyen görüşme sonrası, ‘AB’ye giden yol bellidir. Ukrayna’nın bu süreçte gösterdiği çaba ve kararlılığı takdir ediyoruz.’ dedi. Zelenskiy ile ayrıca Ukrayna’nın yeniden inşasını da görüştüklerini aktaran von der Leyen, bu konuda Ukrayna’ya hem AB ülkelerinden hem de uluslararası kuruluşlardan çok büyük destek yapılacağını, bu konuda şeffaflık ve hesap verebilirliğin önem taşıdığını ifade etti. Burada bazı kaygıların öne çıktığı anlaşılıyor. Önümüzdeki hafta Ukrayna’nın AB üye olması konusunda karar verilecek. Bu konuda farklı görüşler ve itiraz edenler var. Nasıl bir sonuç çıkacak bilmiyoruz ama sürecin çok uzun olacağını tahmin ediyoruz.
ABD EKONOMİSİ TOPARLANAMIYOR
ABD ekonomisindeki sıkıntılar her geçen gün büyüyor. Rusya uyguladığı yaptırımlar nedeniyle tüm dünyada petrol ve doğal gaz fiyatlarını arttırdı. ABD Rusya’yı suçlasa da asıl suçlu kendisi ve bu her geçen gün daha net görünüyor. Amerikan Otomotiv Birliği’nin verilerine göre ABD’de yükselen enflasyonun başlıca sebeplerinden görülen yakıt fiyatları yükselişine devam ederek cumartesi günü tarihinde ilk defa 5 doların üzerine çıktı. Amerikan Otomotiv Birliği’nin verileri kurşunsuz benzin ülke ortalamasının 11 Haziran’da 4,986 dolardan 5,004 dolara çıktığını gösterdi. Benzin fiyatları önemli çünkü kasımda ara seçimler yapılacak. Biden daha önce fiyatları aşağı çekmek için ABD stratejik rezervlerinden rekor seviyelerde petrolü piyasaya sürmek ve başlıca OPEC ülkelerine üretimi artırmaları için lisan vermişti. Fakat buna rağmen toparlanamıyor.”
