CGTN / Vladimir Petrovskiy
Çin başkanlığındaki 14. BRICS Zirvesi, hâlâ dünyayı hırpalamaya devam eden ciddi Covid-19 salgını sırasında yapılacak. Zirvede BRICS ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) kesinlikle, aşıların adil ve akıllıca dağıtımını ve küresel halk sağlığı yönetiminin güçlendirilmesini görüşmeye devam edecek. Ancak 2022 yılında Ukrayna’daki olaylar BRICS ülkelerinin gelişmesi için en ciddi şok ve sınav oldu. Tek bir BRICS ülkesi Batı’nın Rusya’ya karşı yaptırımlarını desteklemedi, ancak şimdiye kadar bu Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği’nin (AB) ikincil yaptırımlar tehdidi altında Rusya ile iş birliğini yoğunlaştırmaya hazır oldukları anlamına gelmiyor.
BRICS ülkeleri her zaman sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak ve daha dengeli uluslararası ekonomi politikası izlemek için sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında bir tür köprü olarak hizmet etmeyi amaçladı. BRICS ülkeleri, küresel yönetimin karar alma organlarında gelişmekte olan ülkelerin en aktif katılımını sağlayarak, daha demokratik bir dünya düzeni inşa etmeye katkıda bulunmak istediler.
BRICS ÜLKELERİ DEMOKRATİK DÜNYA DÜZENİ İNŞA ETMEYE KATKIDA BULUNMAK İSTEDİLER
BRICS’in yeni bir dünya düzeni inşa edilmesine katkıda bulunması için, ülkeler ve bölgelerin yeni platformu temelinde küreselleşmenin yeniden başlaması, dünya ekonomisinin modernizasyonu için yeni kurumsal sistemin yaratılması, yükselen piyasaların rezerv para birimlerinden yeni bir havuz oluşturulması, dünya ekonomisinin büyümesi için Batı formatına alternatif yol yaratılmasının yanı sıra koordinasyon ve kalkınmaları için yeni bölgesel bloklar ve platformların yaratılması dâhil olmak üzere kalkınma amacıyla diğer ülkelere yeni modeller önermelidir.
BRICS ülkeleri, dünyanın bütün ülkelerine açık olacak ve uluslararası bankacılığı diğer ülkelere saldırmak ve onlara zarar vermek için siyasi araç olarak kullanmayacak yeni bir finansal ve parasal sistemi yapılandırmak amacıyla önemli bir girişim yürütüyor. Şimdi, daha önce 2025 yılına kadar başlatılması planlanan “BRICS Pay” ödeme sisteminin oluşturulmasını hızlandırmak daha fazla gereklidir. Rusya zaten, Hindistan ve Çin ile ulusal para birimlerinde ödemelere geçmek için projeleri kararlılıkla sürdürüyor ve Çin ile SWIFT ödeme sistemine bir alternatif bile başlatıldı.
Brezilya ile Rusya daha önce ikili ticarette ruble ve real cinsinden anlaşmalar için adım atmaya çalıştı. Ancak 2010 yılının ikinci yarısından bu yana iki para biriminin döviz kurlarındaki istikrarsızlığın artması projenin uygulanmasını yavaşlattı. Brezilya’nın Rus gübresini satın almasını önleyen yaptırımlarla, ikili finansal etkileşiminin bağımsızlığını artırma görevi hayati hale geliyor.
BRICS’İN ULUSLARARASI ALANDAKİ ROLÜNÜN ETKİNLEŞTİRİLMESİ
Yeni jeopolitik gerçeklikler elbette, BRICS gündeminin güncellenmesi, finans veya gıda güvenliği alanında bireysel girişimlerin tüm katılımcı ülkeler için acil hale gelmesi anlamına geliyor. Bu girişimler, iş birliği çerçevesinin büyümesinde yeni bir aşamanın itici gücü haline gelebilir. Bunun yanı sıra girişimler başarılı olursa ve gerçek ilerleme varsa, güçlü bir neden diğer ülkeleri Batı’dan bağımsız yeni bir küresel aygıtlara katılmaya ikna edebilir.
BRICS’in uluslararası alandaki rolünün etkinleştirilmesi, BRICS kayıtlı döviz rezerv havuzunun işleyiş mekanizmasının iyileştirilmesi yoluyla da olabilir. Son birkaç yılda BRICS, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) bölgesel finansal kuruluşlarla yaptığı düzenli istişarelerin parçası olarak diğer bölgesel finansal kuruluşlarla koordinasyonunu artırdı. Ancak son yıllarda BRICS ülkelerindeki krizlere karşılık olarak faaliyeti, BRICS Yeni Kalkınma Bankası’na (NDP) kıyasla önemli ölçüde düşük olmuştur. BRICS Artı mekanizması çerçevesinde, makroekonomik durumu izlemek ve koordineli krizle mücadele önlemleri geliştirmenin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerin diğer bölgesel finansal kuruluşları ve bölgesel ortaklarıyla etkileşim içinde olmak için BRICS Olası Zararlar Karşılığı Düzenlemesi yetkisini güçlendirme olasılığı düşünülebilir.
Genel olarak BRICS Artı formatı, BRICS ülkelerine dünya ekonomisinin kalanıyla etkileşim içinde olması için farklı seçeneklere açık olacaktır. Çin’in 2017 yılında önerdiği BRICS Artı formatı, kapsamı içindeki iş birliği için bazı olası modeller BRICS ülkelerinin temsilcileri tarafından zaten açıklanmış olmasına rağmen, birçok açıdan somut gelişim yollarını kavramalıdır.
RUSYA VE BRICS ARASINDAKİ TİCARET CİROSU YÜZDE 38 ARTTI
Çin’in 2022 yılındaki BRICS başkanlığı, BRICS Artı formatının gelişmesi için elverişli bir temel yaratırken, Çin temsilcileri zaten Küresel Güney ülkelerinin bölgesel bütünleşme birlikleri dâhil olmak üzere karşılıklı etkileşim bağlamında BRICS Artı kavramının gelişmesini düşündüklerini söylediler. BRICS Artı, BRICS ülkeleri arasındaki ticaretin gelişmesine ve genel olarak dünya ticaretinin gelişmesine katkıda bulunacak. Bu nedenle Rusya ve BRICS arasındaki ticaret cirosu 2022 yılının ilk çeyreğinde geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 38 arttı (geçen yıl artış yüzde 40 ile 164 milyar dolardı).
BRICS ülkeleri ekonomi ve dış ticaret bakanlarının yakın zamandaki toplantısında, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) reformuna ihtiyaç olduğu bir deklarasyon benimsendi ve tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi girişimi onaylandı (deniz taşımacılığı verimliliğini düzeltmek için ülkeler arasındaki standartların uyumlaştırması ve bilgi alışverişini kapsamaktadır). Rusya tarafı, BRICS içinde ikili ticaret ve ödemeler için “sigorta” veya hatta alternatif mekanizmalar oluşturulmasını önerdi. Genel olarak BRICS ülkeleri, yeni bir uluslararası ekonomik düzenin oluşturulmasını hesaba katarak, gelişmekte olan ekonomiler için bir “güvenlik ağı” olabilir ve olmalıdır.
