Yasin Paşalı
Tüm Türkiye 6 Şubat sabahına acı bir haber ile uyandı. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde sabaha karşı 04.17’de 7,7 büyüklüğünde çok şiddetli bir deprem meydana geldi. Bu depremin ardından saat 13.24'te merkez üssü Elbistan ilçesi olan 7,6 büyüklüğünde ikinci bir deprem daha oldu.
On binlerce bina, iş yeri yıkıldı. 50 bini aşkın vatandaşımız hayatını kaybetti 100 bini aşkın vatandaşımızda yaralandı. Depremin ekonomik kaybının ise daha şimdiden 100 milyar doları aştığı belirtiliyor.
Tüm Türkiye tek yürek olup 11 ili kapsayan deprem bölgesinin yaralarını sarmaya devam ediyor. En önemli çalışmaların başında da hiç şüphesiz kalıcı konutların yapılması geliyor.
Deprem belgesinin zemin yapısı, yeni konutların nerede yapıldığı, deprem devam ederken konut yapılmasının sakıncalı olup olmadığı, kamuoyunda hep merak edilen konular arasında yer alıyor.
Deprem bölgesinde bir aydır zemin üzerinde çalışmalar yapan Jeoloji Mühendisi Mehmet Paşalı’da merak edilen konular üzerinde sorularımızı yanıtladı.
Konut yaparken genel olarak zemin çalışması için nelere dikkat ediyorsunuz?
Öncelikle Tüm Türkiye geçmiş olsun dileklerimi iletmek istiyorum. Ölen vatandaşlarımıza Allahtan rahmet yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.
Sorunuza gelince; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Toplu Konut İdaresi olarak yaşanan bu depremde hızla yaraların sarılması için çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmada öncelik yer seçimine verilmiştir.
Yer seçme konusunda öncelikle olarak zeminin durumuna bakılmaktadır. Binaların oturacağı temelin sağlam zemin üzerine inşası planlanmaktadır. Yapılan saha çalışmalarında; zeminin kaya nitelikte olup sağlam olması, aktif ve diri fayların bulunmadığı alanların olması, şişme oturma ve sıvılaşma gibi önlem alınabilecek nitelikteki zeminlerden uzak durulması, eğimin yüksek ve yamaç eteklerine (kaya düşmesi gibi alanlara ) yapılmaması gibi birkaç teknik analizler yapılmaktadır.
Yer seçimi tamamlandıktan sonra sahanın planları yapılmamış ise hemen mikrobölgelendirme çalışması yapılarak 1/1000’lik ve 1/5000’lik planları hazırlanıyor. Bu plana arazinin jeolojik ve jeofizik yapısı eğimleri ve jeolojik formasyonlar işleniyor.
Planı olan arazi üzerine ise TOKİ tarafından hazırlanmış mimari proje kapsamında jeolojik olarak zemin etüt çalışmasını ve jeofizik olarak ise sismik ölçümler yapılmaktadır.
Mevcut deprem bölgesindeki zemin genel olarak nasıl bir zemin?
Şu an bizim çalışma sahamız Hatay ili Payas ilçesi Çağlalık Mahallesinde bulunmaktadır. Bulunduğumuz ilçe Hatay’ın belki de en az etkilenen ilçesi olup ilçe merkezinde birkaç bina yıkılmış olup az sayıda ağır-orta hasarlı bina bulunmaktadır.
Bulunduğumuz Çağlalık mahallesinde mevcut TOKİ konutları bulunmakta olup deprem sonrasında binalarda herhangi bir hasar almamıştır. Bina sakinleri evlerinde kalmaya devam etmektedir. Bunun yanı sıra mevcut TOKİ konutlarının kuzey tarafına 35 Bloktan oluşan 821 Konutluk projenin çalışmalarına başlanmıştır.
Bulunduğumuz arazinin zemini ise yapılan sondajlarda kireçtaşları ile ofiyolitik melanj bloklarından oluşan yamaç molozlarını içermektedir. Çalışma yaptığımız saha üzerinde denize paralel olarak uzanan Nur Dağlarında yer alan Kireçtaşı ve Ofiyolitlerin zaman içerisinde aşınması ile birlikte, bulunduğumuz sahada bloklar halinde sıkı tutturulmuş şekilde yer almaktadır.
Alınan bu karot numuneleri üzerinde yapılan laboratuvar deney sonuçları ile birlikte taşıma gücü analizi, yatak katsayısı ve kaya kütlelerinin mekanik özellikleri hesaplanmaktadır. Ayrıca Deprem Tehlike Haritası ve PGV değeri hesaplanarak bina yükseklik sınıfı, bina kullanım sınıfı gibi parametreler belirlenmektedir.
Artçı depremler devam ediyor, bu yapılan konut inşaatı için olumsuz bir durum yaratır mı?
Artçı depremler yer yer devam etmekte. Normal şartlarda konut inşası durumunda artçı depremlerin olumsuz yanları olabiliyor. Etriye ve nervürlü demirlerin beton ile ilişkisi artçı depremler ile sorunlu hale gelebiliyor. Ancak bulunduğumuz alan ve özellikle TOKİ’nin seçtiği alanlar kayalık ve sağlam zemin üzerinde yapıların yapılmasını istendiği için bizim çalışma sahamızda böyle bir problem beklenmemektedir.
Yatığınız çalışmalara yerel halkın izlenimleri nasıl?
Yaptığımız çalışma yöre halkı tarafından son derece memnuniyetle karşılanmaktadır. İlçe merkezinde kalanlar olsun veya köy evlerinde kalanlar olsun bazıları evleri hasarlı olmamasına rağmen korkularından çadırlarda veya konteynerlerde kalıyor. Bu durumda yaptığımız çalışmanın hızlı bir şekilde ilerlenmesi ve konutların yapılması onlarında yüzünü güldürüyor.
