Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hazine Bakanı Janet Yellen’in 17 Ocak’ta başladığı Afrika ziyareti 28 Ocak tarihine kadar devam edecek. Yellen’in amacı 10 günlük ziyaret boyunca taraflar arasındaki ekonomik bağları güçlendirmek. Buna karşın Yellen, Çin’i suçlamaya devam ediyor. 23 Ocak’ta Zambiya’yı ziyaret eden Yellen, Çin’i Zambiya’nın ağır borç yükünü ele almaya çağırdı. ABD Hazine Bakanı Yellen, Çin’in Afrika’daki “borç tuzağı” iftirasını sürdürmeye devam ederken, rakamlara dayanan gerçekler Amerikalı bürokratı yalanlamaya devam ediyor. Afrika’ya odaklanan uluslararası ilişkiler yorumcusu Bereket Sisay, CGTN’de konuyu değerlendirdi. Makalede özetle şu görüşlere yer verildi:
“Afrika uzunca bir süredir ekonomik ve sosyal yapıdaki büyük meydan okumaların yanı sıra, altyapı sorunları tarafından da meşgul ediliyor. Birçok Afrika ülkesinin altyapı projelerini tek başına inşa etmek ve statükoyu dönüştürmek için finansal kapasiteye sahip olmadığı bir gerçek. Sonuç olarak Afrika’yı Çin’den borç almaya iten sosyo-politik gerçeklik herhangi bir siyasi faktör tarafından ortaya çıkartılmadı ve Çin devletlerin bu kredileri kabul etmesi için herhangi bir teşvikte bulunmuyor. Batı medyasının eleştirilerinin aksine Çin’in Afrika’ya verdiği krediler daha uzun süreli ve düşük faiz oranlarına sahip olmakla birlikte hiçbir önkoşul dayatmıyor. Çin’in şartları çok taraflı finansal kurumlarla keskin bir tezatlık oluşturmakta.
ÇİNLİ BORÇVERENLER TOPLAMIN DÖRTTE BİRİNDEN AZ
Dünya Bankası’nın raporuna göre, 2022’de Sahra Altı borç yükü 789 milyar dolara ulaştı ve bunlar arasında Çinli borç verenler toplam tutarın dörtte birinin altında kaldı. Bir başka ifadeyle çok taraflı finansal kurumlar ve ticaret alacaklıları Afrika’nın borcunun dörtte üçünü elinde tutuyor. Bu nedenle, Afrika'nın ağır yük sorunlarından sorumlu aranıyorsa çok taraflı finansal kuruluşlar dahil olmak üzere tüm alacaklılara bakılmalıdır.
Tüm bu gerçekliğe karşın ABD’li politikacılar ve onları destekleyenler Afrika’daki borç yükünü Çin hükümetinin oluşturduğu anlatısını pazarlıyor. Bu anlatı ABD içinde hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler tarafından satın alınmakta ve medya kurumları tarafından tekrar pazarlanmakta. Oysa Afrika ülkeleri bunun farkında ve Washington’ın dayatmalarının bölge ülkeleri nezdinde bir karşılığı bulunmuyor. Afrika ülkeleri karşılıklı yarar sağlayan iş birliğini terk etmek değil derinleştirmek niyetinde.
ÇİN BORÇLARI ASKIYA ALIYOR VE KREDİLER KAPATILIYOR
Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, 'Çin, Afrika'nın borç yükünü hafifletmesine yardımcı olmaya her zaman kararlı olmuştur. G20 Grubu (G20) Borç Hizmeti Askıya Alma Girişimi'ne aktif olarak katılmıştır' dedi. Çin ayrıca, G20 Ortak Çerçevesi kapsamındaki bazı ülkeler için duruma göre borç muamelesine aktif olarak katılırken, Çin'in Uluslararası Para Fonu'nun yeni Özel Çekme Hakları tahsisatındaki payından Afrika ülkelerine 10 milyar dolar akıtma kararından bahsetti ve bu devam ediyor.
Ağustos ayında Çin hükümeti, 17 Afrika ülkesinde 23 faizsiz krediyi kapatacağını açıkladı. Buna ek olarak, 2000-2019 yılları arasında Çin, 15 milyar dolarlık borcu yeniden yapılandırdı ve Afrika ülkelerinin 3,4 milyar dolarlık kredisini affetti.”
