Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın Covid-19'un kesintileri ve Ukrayna'daki krizin ardından güvenilir ekonomik büyümeye kolayca dönebileceği anlatısına karşı, Asya'nın artan gücünün uluslararası manzarayı temelden değiştirdiğini belirtti. Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'nın istikrarlı ekonomik büyüme ve yüksek istihdam oranlarına sahip olduğu eski güzel günlere geri dönüş olmayacak. Eski güzel günler, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın zengin, Asya, Afrika, Orta Doğu, Latin Amerika ve Karayipler'in ise fakir ve ikincil durumda olduğu zamanlardı.
Bu eski güzel günlerin maddi temeli neydi? Sömürgecilik, transatlantik köle ticareti, Amerika'nın yerli halklarının soykırımı, Afrika'nın azgelişmişliği, Afyon Savaşları ve daha fazlasıydı. 16., 17., 18. ve 19. yüzyıllardaki yayılmacılık ve sistematik yağma, bir avuç Batılı kapitalist gücün egemen olduğu, son derece orantısız bir dünya yarattı. Bahsi geçen düzenleme, dünya tarihinde yeni bir çağın başlangıcına işaret eden Ekim Devrimi ile bozuldu. Sovyetler Birliği'nde, Çin'de, Kore'de, Vietnam'da, Doğu Avrupa'da ve Küba'da sosyalizmin inşasına ve İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemdeki güçlü sömürgecilik karşıtı kurtuluş dalgası, küresel siyasette derin bir dönüşüme yol açtı. Buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefikleri, sosyalist dünyanın altını oymak ve sömürge yönetiminin tasfiye edildiği yerlerde yeni sömürgeci egemenliği dayatmak için durmaksızın çalıştılar. Soğuk Savaş'ın bağlamı budur; Kore Savaşı için Vietnam Savaşı; Endonezya'dan Grenada'ya ve Şili'ye kadar ilerici hükümetlerin devrilmesi; Güney Afrika, Zimbabve ve diğer yerlerdeki ırkçı rejimlere verilen destek.
Yugoslavya, Irak, Afganistan ve Libya'daki savaşlar ve NATO genişlemesi, ABD'nin Sovyet sonrası dönemde hegemonyasını sağlamlaştırma ve genişletme önerisi olan Yeni Bir Amerikan Yüzyılı Projesi'nin ilk bölümleriydi. Çin ve özellikle Küresel Güney'deki diğer ülkeler, BM Şartı ilkelerine dayanan çok kutuplu, çok taraflı bir proje arayışında farklı bir yörüngede ilerliyorlar. Bu strateji, kalıcı barışa ve dünya çapında egemen kalkınmaya yönelik. Gerçekte durum yeterince açık: ABD askeri harcamalarda, askeri üslerde, saldırı savaşlarında, rejim değişikliği operasyonlarında, tek taraflı yaptırımlarda ve ekonomik baskıda açık ara dünya lideriyken, Çin, karşılıklı yarara dayalı ticarette, altyapı geliştirme ve yenilenebilir enerjide dünya lideridir.
ABD’NİN STRATEJİSİ VE AVRUPA’NIN CEVABI
Biden yönetiminin çok kutupluluğun yükselişine yanıtı, ABD liderliğindeki yeni Soğuk Savaşı kızıştırmak, dünyayı iki rakip bloğa bölerek ayrışmayı teşvik etmek oldu. Biden bu ayrımı demokrasiler ve otokrasiler olarak sunsa da, gerçekte kurmaya çalıştığı grup George W. Bush’un doktrinine dayanıyor: ya bizimlesin ya da bize karşısın.
ABD, Çin'e karşı olan askeri kuşatmasını desteklemek için geçen yıl AUKUS'u (ortak beyazlık ve emperyalizme bağlılıkla birleşmiş bir grup ülke) kurdu. Bu arada Washington, NATO'ya yeni üyeler kazanmak için Ukrayna'daki krizden yararlandı ve çatışmayı uzatarak Rusya'yı zayıflatmaya çalıştı (ABD'nin 1980'lerde Afganistan'daki rolüyle belirli paralellikler gösteren bir strateji).
Özellikle Avrupalı güçler, Çin ve Rusya'dan ayrılmaları için muazzam bir baskıya maruz kalıyorlar, ancak böyle bir ayrılık Avrupa halkının çıkarlarına hizmet etmiyor. Bu nedenle, Scholz'un Kasım ayı başlarında Beijing’e seyahat etmesi, bir Batılı devlet başkanının ÇKP 20. Ulusal Kongresi'nin kapanışından sadece birkaç gün sonra Çin'e yaptığı ilk ziyaret.
Ziyaret, Washington'dan gelen onaylamama homurtuları bir yana, Alman siyasi sınıfından bazı Soğuk Savaşçıların sert eleştirilerine rağmen gerçekleşti. Scholz, tıpkı selefi Angela Merkel gibi, tek kutupluluk ve hegemonya günlerinin sona erdiğini anlamış görünüyor. Beijing'e gitmeden önce Scholz, 'Çin, Almanya ve Avrupa için önemli bir iş ve ticaret ortağı olmaya devam ediyor. Ondan ayrılmak istemiyoruz' dedi.
Transatlantik ittifakında böyle bir kopuş memnuniyetle karşılanacaktır. Avrupa ve dünya insanları, herhangi bir Yeni Soğuk Savaş veya ayrışmadan yalnızca kaybedecektir. Dünyanın geleceği çok kutuplu ve barışçıldır.
