China Daily / Liu Jianli
Çipler, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin’in ileri teknolojide gelişmesini kontrol altına almak için yarı iletkenleri silah haline getirdiğinden, küresel ileri teknoloji rekabeti özellikle büyük ekonomiler arasında ihtilaf konusu haline geldi.
Çin karşıtı kampanyanın parçası olarak ABD Başkanı Joe Biden, 9 Ağustos’ta Çip ve Bilim Yasası’nı imzaladı. ABD yönetimi yasayı, üretim birimlerini ABD’ye taşıyan ve üretimini artıran ABD merkezli çokuluslu şirketlere diğer şeylerin yanı sıra sübvansiyonlar ve vergi indirimleri sağlayarak, ABD’de çip üretimini desteklemek için 52 milyar dolarlık bir paket olarak tasarlıyor. Aynı zamanda gelecek birkaç yılda araştırma fonları olarak 200 milyar dolar sağlamayı taahhüt etti. Ancak yasaya göre, sübvansiyonlar ve diğer avantajlar özel şartlar gerektiriyor. Bunlar arasındaki en dikkati çeken, sübvansiyonlardan faydalanacak firmaların Çin’deki ileri çip üretimi kapasitesini 10 yıl boyunca geliştirmesi veya artırmasının yasaklanmasıdır, böylece bu şirketler ABD-Çin rekabetinde taraf seçmeye zorlanıyorlar.
ŞİRKETLER ABD-ÇİN REKABETİNDE TARAF SEÇMEYE ZORLANIYORLAR
Havuç ve sopa politikasını benimseyen Washington, ABD’nin yarı iletken endüstrisini desteklemek ve Çin’i çip endüstrisi ve tedarik zincirlerinin dışında tutmak için ABD’li şirketleri “yeniden ülkeye çekmeye” çalışıyor. Intel CEO’su Patrick Gelsinger’e göre, ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana belki de uygulamaya koyduğu en önemli sanayi politikasını temsil eden yasa, ABD’nin her rekabette kendi üstünlüğünü kanıtlamak adına küresel egemenliğini nasıl kullandığını gösteriyor. Örneğin, ABD zaten sözde Varlık Listesi’ni istismar ederek Huawei gibi Çinli ileri teknoloji şirketlerini bloke etti veya bu şirketlere önemli teknolojilerin tedarikini kesti. 2018 yılının başında ABD, 641 Çinli şirketi listeye ekledi ve ihracatı daha sıkı şekilde kontrol etmek için sözde doğrulanmamış listeye 33 Çinli şirketi daha ekleyeceği sözü verdi.
Biden’ın yasayı imzalamasından üç gün sonra ABD, Çin’e, çok yönlü alan etkili transistor teknolojisi ve elmas ve galyum oksit gibi ilgili 4G yarı elitken malzeme için gerekli elektronik tasarım otomasyon araçlarının tedarikini keseceğini açıkladı. Bu adım Çin’in, çok yönlü alan etkili transistor teknolojisini kullanarak 3 nanometre altı yarı iletken yapımında ilerleme sağlamasını önlemeyi amaçlıyor, çünkü bu en son teknolojiye sahip yarı iletkenlerin seri üretimi için hayati olarak görülüyor.
Bunun yanı sıra ABD, Çin ana karasını küresel endüstri zincirlerinin dışına çıkarmak ve teknolojik yenilik gelişimini engellemek için Japonya, Güney Kore ve Taiwan adası ile “Çip 4 İttifakı”nı kurmaya çalışıyor. Ancak çip tasarımı ve üretimi teknolojileri son derece karmaşıktır ve önde gelen ve destekleyici endüstriyel sistemlerin yöntemi de çok komplekstir. Ve endüstriyel iş bölümünün sürekli olarak derinleşmesi sayesinde önemli çip üreticileri küresel değer ve endüstri zincirlerine derinden ilişmiştir.
BAĞIMSIZ ÇİP ENDÜSTRİSİ
Bu nedenle ülkeler, hatta ilk hamle teknoloji avantajına ve destekleyici endüstrilere sahip ABD’nin bile kısa vadede kendi iç pazarları temelinde tamamen bağımsız bir çip endüstrisi zinciri oluşturması zordur. Bunun için ABD, küresel çip teknoloji kaynaklarını tekelleştirmek ve Çin’i küresel endüstri zincirlerinden tecrit etmek için bir çip ittifakı kurmak istiyor. Bundan başka, ABD’nin kurmaya çalıştığı çip ittifakı kendi içinde tamamlanamaz, çünkü Çin sadece en büyük yarı iletken tüketici piyasası değil, aynı zamanda küresel çip tüketiminin üçte birini oluşturmaktadır. Bu itibarla, hiçbir çip tasarımcısı, üreticisi, çip plakası cihazı veya malzeme ve ekipman üreticisi Çin’in devasa piyasasına “hayır” diyemez.
Çin’in aksine Japonya, dünyanın en büyük tüketici piyasası olma avantajına sahip değildi ve belki de bunun için ABD, Japonya’nın yarı iletken endüstrisine zarar vermek için 1980’li yıllarda ticaret savaşını kullanabilirdi. Aynı zamanda ABD halen yüksek işletme maliyetleri ve insan kaynakları eksikliği gibi sorunları aşmak için mücadele ediyor ve dolayısıyla, çip üreticilerini üretim birimlerini ABD’ye taşımaya ikna etmede zorlanabilir. Bu, ABD’nin adımının endüstriyel kalkınma yasasını ihlal ettiği başka bir hikâyedir. Ancak bu Çin’in, önemli temel teknolojileri kontrol ederek, teknoloji destekleme kapasitesini düzelterek ve çip endüstrisinin “ekolojik tecridini” önleyerek stratejik gücünü korumak için önlemler almasını durdurmamalıdır. Ve bunu, örneğin Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması kapsamında Japonya ve Güney Kore ile büyük ölçekli ve yüksek seviyeli karşılıklı fayda sağlayan çok sektörlü iş birliğini kurarak yapabilir.
