CRI Türk Ekonomi Servisi
Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası (Fed) 2022 yılına artan enflasyona tedbir amaçlı hareketlerle başladı. Ocak ayındaki toplantıda faiz artışını pas geçen ve enflasyonun geçici olduğunu savunan yetkililer mart ayındaki toplantıda artan enflasyona karşı 25 baz puanlık bir faiz artışına gitti. Martta faizlerin yüzde 0,25-0,50 aralığına yükseltilmesi ilk olarak konut sektöründe bir yavaşlamaya işaret etti.
Nisan ayında Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yeni konut satışları, nisanda aylık yüzde 16,6 azalışla 591 bine inerek Nisan 2020’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Resesyon yani ekonomide durgunluk işaretleri görülen ABD’de enflasyon artırılan faizlere rağmen yükselmeye devam etti. Nisan ayında yüzde 8,3 olarak açıklanan enflasyon mayıs ayında yüzde 8,6 ile 41 yılın zirvesini gördü.
Bir türlü önü kesilemeyen enflasyona karşı piyasa aktörleri giderek daha sertleşen faiz artışı söylemleri geliştirdi. 75 baz puanlık artış öngören piyasaya karşın St. Louis Fed Başkanı Bullard, şu an için 75 baz puanlık bir artırım beklemediğini söylerken, Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic ise Fed’in 75 baz puanlık bir faiz artırımına gitmesinin temel senaryo içinde yer almadığını belirtti.
ENFLASYON VE FAİZ KARARININ ABD POLİTİKASINA ETKİSİ
Fed, Covid-19 döneminde artırdığı dolar arzı yüzünden enflasyona neden olmakla suçlanıyor. Bu suçlamalara karşın enflasyonun geçici olduğunu savunan Fed Başkanı Jerome Powell ve ABD Hazine Bakanı Jennet Yellen, ABD’de rekor kıran enflasyon karşısında söylemlerini değiştirdi. Powell da Yellen da son açıklamalarından enflasyona karşı daha sert tedbirler alınacağı mesajlarını verdi. Powell faiz artışları için, “Finansal koşullar uygun, enflasyonun düştüğünü görüyoruz diyebileceğimiz bir noktada olduğumuzu hissedene kadar gideceğiz.” ifadesini kullandı. Yellen ise, “Yüzde 8 ABD’de kabul edilemez bir enflasyon oranı.” dedi.
Eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde Çin’den ithal edilen mallara uygulanan tarifelere de değinen Yellen, Biden yönetiminin tarifeleri daha stratejik olacak şekilde yeniden yapılandırmaya çalıştığını ifade etti. Yellen, mevcut tarifelerin bir kısmının Amerikalı tüketicilere ve işletmelere zarar verdiğini dile getirdi.
ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo ise Biden yönetiminin ülkedeki enflasyonu kontrol altına alma çabası kapsamında Çin malları üzerindeki bazı Trump dönemi gümrük vergilerini sonlandırmayı düşündüğünü söyledi. Raimondo, ev aletleri ve bisikletler gibi ürünlerde gümrük vergisini kaldırmanın “akla yatkın olduğunu” söyledi. Amerikalılar tüketici mallarındaki fiyat artışları karşısında zorlanırken, Biden daha önce yaptığı açıklamada enflasyonla mücadelenin birinci önceliği olduğunu söylemişti.
DÜNYADAKİ DOLAR BASKISI
Fed’in faiz artışlarına oy birliği ile devam ettiği süreçte ABD dışındaki piyasalar ise daha sert bir etki hissediyor. Gelişmekte olan ülkelerin piyasalarında (MSCI EM Currency) bir yıllık değişim yüzde eksi 4,82’ye kadar geriledi. Bu süreçte doların değeri, gelişmiş ülke para birimleri Euro, Japon Yeni, Kanada Doları, İngiliz Sterlini, İsveç Kronu ve İsviçre Frangı karşısında değer kazandı. Dolar endeksi, faiz artışlarının başındaki 98 puandan bugün 105 puana kadar yükseldi. Gelişmekte olan ülkelere örnek olarak Türkiye’de ise lira, dolar karşısında mart ayında 15 liranın altındayken bugün 17 liranın üzerinde işlem görüyor.
BEKLENTİLER
Piyasalar Fed’in haziran ayında 50 baz puanlık bir faiz artışına gideceğini öngörüyor. Ancak 10 Haziran’da açıklanan yıllık yüzde 8,6’lık enflasyon verisi piyasadaki bir grupta 75 baz puanlık artış beklentisi de oluşturmuş durumda.
Fed’in faiz kararı bu akşam saat 21.00’da açıklanacak.
